- Taraf
Komşudaki SYRİZA zaferinin ardından Türkiyeli sosyalistler arasında tek gündem, bu muzaffer hareketin buradaki karşılığının kimler olduğu…
Türkiye sosyalist hareketini bilen herkesin gösterdiği tek adres, Özgürlük ve Dayanışma Partisi.
SYRİZA hareketinin içinde şekillendiği Yunanistan Sol Koalisyonu Synaspismos, neredeyse kurulduğundan bu yana ÖDP ile çeşitli eylem birlikleri yaptı. Farklı sol çevreleri biraraya getiren yapısıyla ÖDP ile SYRİZA birbirine tıpatıp benzeyen partiler.
1996 yılından bu yana temas hâlinde olan bu iki hareketten biri iktidara gelirken, ÖDP ne yazık ki, içinde yer alan farklı sosyalist çevreleri ya tasfiye etti ya da kaçırdı.
Sosyalistlerin, vaktiyle büyük umutlar yaratan ittifakının bugünkü hâli malum.
Ama bu bölünerek yok olma sadece ÖDP’ye mahsus değil.
Gelin, bizim yoldaşların son durumuna bir göz atalım.
- Ağırlıklı olarak Devrimci Yol, Kurtuluş, eski TKP’liler, Troçkistler ve çeşitli gruplardan ayrılmış bağımsız sosyalistlerin biraraya gelerek kurduğu ÖDP, önce Devrimci Yol ve Kurtuluş’un zaman zaman şiddet kullanmaya da varan çekişmelerine sahne oldu. Sonuçta partinin en büyük grubu olan Devrimci Yol’cular, parti yönetiminde nispeten daha az sandalyeye sahip olan Kurtuluş’çuları tasfiye etti. Geriye kalan gruplar da, ÖDP’nin kuruluşundaki misyonundan uzaklaştığını düşünerek kendi yoluna gitti. ÖDP büyük ölçüde Devrimci Yol’cuların partisine dönüştü. Bugün de bu yapısını sürdürüyor.
- Kurtuluş’çular, ÖDP’den tasfiye edilirken iki gruba ayrılmışlardı. Bu iki grup küçük dergi çevreleriyle de biraraya gelerek, 2000’lerin başında Sosyalist Demokrasi Partisi’ni kurdu. Ancak, iki Kurtuluş’çu grubun arasındaki tartışmalar devam etti ve SDP’nin içinden İşçilerin Sosyalist Partisi doğdu. Daha küçük bir Kurtuluş’çu grubu da, Demokrasi ve Özgürlük Hareketi adlı bir çevre oluşturarak BDP’ye katıldı.
- Türkiye solunun birlik projesi olarak kurulan ÖDP, aksine birçok küçük partinin doğduğu bir alan oldu. Bir grup Devrimci Yol’cunun kurduğu Emekçi Hareket Partisi, Troçkistlerin kurduğu Devrimci İşçi Partisi, bağımsız isimlerce kurulan Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi ÖDP içinden çıktı.
- Doğrudan ÖDP içinden çıkmasa da, ÖDP’lilerin kuruluşunda yer aldığı partiler de var. Kurtuluş’çuların da yönetiminde olduğu Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi, ÖDP’nin kuruluşunda büyük emeği olan ancak daha sonra TKP’ye katılan Metin Çulhaoğlu ve arkadaşlarının öncülük ettiği Halkın Türkiye Komünist Partisi buna örnek gösterilebilir.
Türkiye sosyalist hareketinin en umut vadeden birlik projesinin içinden doğan partilerin sıralı tam listesi böyle.
Bu saydıklarım dışında uzun süre hiçbir birlik içinde yer almayan Emek Partisi ile Sosyalist İktidar Partisi’nin içinden doğan TKP var. Bir de dönem dönem ortaya çıkan illegal gruplar…
Sosyalist gruplar bugün iki büyük öbek hâlinde örgütleniyor. Kurtuluş’çuların öncülük ettiği Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi, Sosyalist Demokrasi Partisi ve İşçilerin Sosyalist Partisi, uzun yıllar süren “Kürt hareketi ile çatı partisi kurma” tartışmalarının sonucunda HDP’ye katıldı.
ÖDP, Komünist Parti, Halkın Türkiye Komünist Partisi, Emekçi Hareket Partisi, ve geleneksel TKP’nin devamı niteliğinde olan TKP 1920, çeşitli sivil toplum kurumlarının önderleriyle birlikte, Gezi eylemlerinin ardından Birleşik Haziran Hareketi’ni oluşturdu.
Peki, SYRİZA içindeki birbirinden çok farklı sosyalist gruplar, neredeyse yirmi yıl boyunca dağılmadan birarada durup iktidara gelirken, bizimkiler neden böyle kırk parçaya bölündü?
Yerim bitti. Geniş cevabı haftaya kalsın. Ama yine de tek cümlelik bir cevap vereyim: Türkiye’de sosyalistler hiçbir toplumsal kesimi temsil etmiyor.
