- Birgün
Türkiye’nin Şanghay 5’lisi içinde yer alması gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’a uzmanlar yanıt verdi: Şanghay alternatif olamaz. Otokratik, demokrasinin olmadığı, tek adam sisteminin hâkim olduğu ülkelerin içinde bulunduğu bir oluşumu arzulamak kimseye yarar sağlamaz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve yandaşların Şanghay İşbirliği Örgütü hevesi yeniden nüksetti. Avrupa Birliği (AB) ile gerilim yaşayan Türkiye’nin ‘Şanghay 5’lisi’ ile rahatlayabileceğini söyleyen Erdoğan, “Türkiye’nin Şanghay 5’lisi içinde yer alması, çok rahat hareket etmesini sağlar. Şanghay 5'lisinde Türkiye niye olmasın” dedi. “AB, Türkiye için hiçbir zaman hayırlı rüya görmedi” diyen Erdoğan “Benim için varsa yoksa AB dememeli. AB Türkiye'yi tam 53 yıldır oyalıyor” ifadelerini kullandı. Erdoğan, Türkiye'nin Şanghay 5'lisi içinde yer alması önerisini Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ile paylaştığını da ekledi. Bu açıklamalar dün birçok yandaş gazetenin manşetini süsledi!
Şanghay alternatif olamaz
Erdoğan’ın sözlerine ilk tepki CHP’den geldi. CHP Dış Politikadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Öztürk Yılmaz, “Şanghay, AB'nin de NATO'nun da alternatifi olamaz” dedi. Şanghay 5’lisinin Rusya ve Çin öncülüğünde etnik-dini radikal, aşırıcı unsurlarla mücadele etmek amacıyla kurulduğunu belirten Öztürk, Şanghay 5’lisi içindeki ülkelerin yönetim biçimlerine de dikkat çekerken “Otokratik, demokrasinin olmadığı, tek adam sisteminin hâkim olduğu ülkelerin içinde bulunduğu bir oluşumu hedef almak da Türkiye’nin dış politika yönü açısından ayrı bir sorun” ifadelerini kullandı.
Rusya Federasyon Konseyi Savunma Komitesi üyesi Aleksey Puşkov, Twitter hesabından Erdoğan’ın sözlerine yanıt verdi, “Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) üyeliği Erdoğan için mantıklı bir adım olurdu. ŞİÖ, AB’den farklı, onun yerine geçemez. Fakat AB’den farklı olarak ŞİÖ üyeleri tamamen egemen” ifadelerini kullandı.
Her sıkıştıklarında bu tarz konuşuyorlar
AKP döneminde AB ile ilişkilerde ne zaman bir gerilim ve sıkıntı yaşansa Şanghay Beşlisi gündeme getiriliyor” diyen CHP’li Meclis Dışişleri Komisyonu üyesi Ahmet Akın, “AB’ye bu şekilde şantaj yapılmak isteniyor. İç kamuoyuna da alternatifimiz var mesajı verilmek isteniyor. Bu çok popülist bir yaklaşım. Bu iki yapının kamuoyuna birbirinin alternatifi gibi sunulması doğru değil.
Gündüz vakti Kızılay’da AB’den müzakere tarihi alındığı için havai fişekler atanların, bugün bu hedeften vazgeçmiş görünmeleri anlaşılır gibi değil. AB politikası Türkiye’nin partilere ve kişilere göre değişen bir politikası değildir. 50 yılı aşkın bir süredir devlet politikası haline gelmiştir. Günlük gelişmelere göre tavır değiştirmek doğru değil” dedi.
AB’nin demokrasi, insan hakları ve özgürlükler konusundaki eleştirileri karşısında AB’ye kızmak, ben yokum başka yere gidiyorum demek doğru değil diyen Akın “Bu iki yapı birbirinden çok farklı özellikler gösteriyor. Kamuoyu yanlış yönlendiriliyor” ifadelerini kullandı.
Popülizm yapılıyor
Erdoğan’ın eski bir özlemi yeniden tekrarladığını kaydeden dış politika uzmanı gazeteci-yazar Semih İdiz’e göre de Şanghay İşbirliği Örgütü Avrupa Birliği’ne alternatif olamaz. Türkiye’nin ticaret hacminin yüzde 50’sinden fazlası AB ile olduğunu kaydeden İdiz, “Avrasya cephesi Türkiye’ye bunu veremez. Üstelik ŞİÖ anti demokratik bir birlik. Erdoğan biraz da bu açıdan meseleyi değerlendiriyor. AB ile yaşanan komplikasyonlar bu cephede yok. AB ile kavga halindeyiz. Oraya girebilir mi o da zor. NATO’dan mı çıkacaksınız. Onların birliğine mi gireceksiniz. Onların birliğinde de size uymayan bir sürü konu var. Mesela onlar bir anti Müslüman birliği. Radikal İslamcıları, Müslüman Kardeşleri sevmeyen bir birlik” diye konuştu.
Avrasya çıkışıyla popülizm yapıldığını kaydeden İdiz sözlerini şöyle sürdürdü: “AB’den çıkıp ŞİÖ’ye yönelmek. Böyle bir şey mümkün değil. AB’den çok rahat çıkamayacaklarını biliyorlar. Popülizm yapıyor. Seçmen kitlesi bu tür açıklamayı seviyor. Erdoğan da bunu bildiği için bu tür çıkışları yapıyor. Bir de AB’ye de sinyal gönderiyor. Bakın alternatifsiz değiliz diye.”
Anlık kararlarla eksen değiştiremezsiniz
Emekli Büyükelçilerden Nazmi Akman ise Şanghay Birliği’ndeki ülkelerin hepsinin sicilinin bozuk olduğunu işaret ederek, “Türkiye AB’den çok rahat, istediği anda kopamaz. Bu yarım yüzyıllık bir proje. Bir gecede bir anda alınan kararla bu projeden vazgeçemezsiniz. Siyaset bir çizgidir, siyasette oynaklık olmaz. Günübirlik değişemez. Anlık gelişmeler ışığında cayamazsınız. Sonuçta bir devlet politikası var. AB’ye alternatifsiz olmadığını göstermek amacıyla yapıldı” dedi.
Hindistan ve Pakistan üyelik yolunda!
1996 yılında 5 ülke tarafından kurulan Şanghay 5'lisi içinde Çin, Rusya, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan yer alıyor. Hindistan ve Pakistan üyelik yolunda. İran da birliğe üye olmak istiyor.
