- Cumhuriyet
İran, Trump döneminin bitmesinden en memnun ülke. Öyle ki İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, “Trump yönetiminin olmadığı bir dünya daha güzel olacak” iddiasında.
Trump’ın ticaret savaşı açtığı Çin de “Trump döneminde ilişkilerimiz hiç ilerlemedi” diyen Rusya da tablodan memnun.
Kuşkusuz üç başkent de ABD’nin Biden döneminde de kendilerini hedef almayı sürdüreceğini iyi biliyor.
TRUMP, İSRAİL’E ÇALIŞMAYI SÜRDÜRÜYOR
Trump’ın dört yıllık başkanlığı boyunca en çok hedef aldığı ülkelerin başında İran geldi. Acımasız bir ambargo uyguladı, İran halkının ilaca erişimini bile hedef aldı. Körfez ülkelerinin silahlandırılmasından Arap-İsrail cephesi örülmesine kadar pek çok Amerikan girişimi, doğrudan İran’ı hedef alıyordu.
Trump, kongre baskınına, azil sürecine, başkanlığının bitmek üzere olmasına rağmen İsrail’i kollayan ve İran’ı hedef alan çabalarını sürdürüyor. Başkanlığının bitmesine beş kala, bakın neler yaptı:
1. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Birleşik Komutanlık Planı’nda değişiklik yaparak İsrail’i Avrupa Kuvvetleri Komutanlığı’nın (EUCOM) yetki alanından çıkarıp Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) yetki alanına dahil ettiğini açıkladı.
Böylece Trump, İsrail ile Körfez ülkelerini İran’a karşı “tek askeri çatı” altında birleştirmiş oldu.
2. Beyaz Saray, bir yazılı açıklama ile Trump’ın son önemli hamlelerinden birini duyurdu: “Bugün hem Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) hem de Bahreyn’in, ABD’nin ‘Başlıca Güvenlik Ortağı’ olarak tanındığını duyuruyoruz.”
Böylece ABD’nin “Başlıca Güvenlik Ortağı” olan BAE ve Bahreyn, İsrail’in de İran’a karşı müttefiki olmuş oluyor!
3. Beyaz Saray bir yazılı açıklama yaparak, Trump’ın Fas Kralı 6. Muhammed’e liyakat madalyası verdiğini duyurdu. Trump’ın madalyasının gerekçesi, 6. Muhammed’in “İsrail’le ilişkilerini normalleştirmesi dahil, Ortadoğu barış sürecine katkısı ile Ortadoğu ve Kuzey Afrika’yı yeniden şekillendiren vizyon ve cesareti” olarak duyuruldu.
İSRAİL’İ ARAP NATO’SUNA DAHİL ETME ADIMI
Trump, başkanlığının son birkaç ayına sıkıştırdığı Arap-İsrail normalleşme hedefini önemli oranda gerçekleştirdi. Başkanlığının bitmesine beş gün kala da tabloyu İsrail adına sağlamlaştırıyor; Körfez ülkelerini resmi olarak ABD’nin “güvenlik ortağı” yapıyor, bu ortaklarını da İsrail’le birlikte “tek askeri çatı” altına alıyor.
Böylece, esas hedefi olan Arap NATO’su için de tuğla yığmış oluyor…
İran’a karşı Arap NATO’su diye nitelenen ittifak, “Ortadoğu Stratejik İttifakı” isimli yapıydı. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Umman, Mısır, Ürdün ve ABD’den oluşuyordu…
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Bölgede, sorunları aşabilecek bir koalisyon ve Arap gücü istiyoruz” diyordu…
Katar Körfez’le “barıştırıldı”, şimdi Trump İsrail ile Körfez ülkelerini kendi “tek askeri çatı”sı altında birleştirirken, fiilen İsrail’in de Ortadoğu Stratejik İttifakı’na dahil edilmesinin önünü açmış oldu. Böylece Arap NATO’su, yerini İran’a karşı “Ortadoğu NATO”suna bırakmış olacak…
DÖRTLÜ İTTİFAK OLASILIĞI
Kuşkusuz şu sorular var: Birincisi Biden, Trump’ın doğrudan İran’ı askeri olarak kuşatan bu çizgisini sürdürecek mi? İkincisi Biden bu çizgiyi sürdürmek istese bile ABD’nin bunu hayata geçirecek gücü var mı? Üçüncüsü, Türkiye başta, bölge ülkelerinin tutumu ne olur?
Öngörüm şu: Arap NATO’su Mısır’ın varlığına rağmen kâğıt üzerinde kalmıştı. Ortadoğu NATO’su da İsrail’in varlığına rağmen kâğıt üzerinde kalacaktır…
Ortadoğu’da bu tür projelerin hayata geçebilmesinin yolu, Washington’un Ankara’yı bu projelere dahil edebilmesine bağlıdır.
Ancak Biden yönetimindeki ABD’ye “beyaz sayfa” açmak isteyen AKP hükümetine rağmen, Türkiye’nin dahil olabileceği bir proje değildir bu.
Dahası, ABD’nin Mısır-İsrail-Körfez üçgeninde inşa edeceği Ortadoğu NATO’su, bölgede çok önemli bir dörtlü ittifakın yolunu açar: Türkiye, İran, Irak ve Suriye…
