Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi'nin (BİSAM) verilerine göre, haziran ayında 4 kişilik ailenin açlık sınırı 1 yılda yüzde 19.7’lik artışla 1.757 liraya yükseldi.
BİSAM, Haziran 2018 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerini açıkladı. Buna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük 58.57 TL, aylık 1.757 TL’lik harcama yapması gerekiyor. Buna göre yetişkin bir kadının sağlıklı beslenmesi için yapması gereken harcama tutarı 15.08, yetişkin bir erkeğin 15.55, 10-18 yaş arası bir çocuğun 16.57, 4-6 yaş arası bir çocuğun ise 11.36 TL. Harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 40.9 ile en yüksek paya sahip.
TÜİK'in açıklamalarına göre haziran ayı enflasyonu yıllık bazda yüzde 15.39 düzeyinde gerçekleşti. Bir ailenin yeterli beslenebilmesi için gerekli temel gıda harcamalarını hesap eden BİSAM'ın verilerine göre ise açlık sınırındaki yıllık artış oranı enflasyonun 4.3 puan üzerinde üzerinde.
Harcamalar yaşa ve ürün grubuna göre değişiyor
Dört kişilik bir ailede her ferdin sağlıklı beslenmesi için alması gereken gıdaların maliyeti yaşa ve ürün grubuna göre farklılık gösteriyor. Günlük harcamalarda Haziran 2018’de en yüksek maliyet grubunu 15.82 TL ile peynir, çökelek vb. ürünler oluştururken, bu ürünleri et, tavuk ve balık 10.93 TL ile takip ediyor. Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 7.24 TL, ekmek için yapılması gereken harcama tutarı ise günlük 3.62 TL. Katı yağ 2.35 TL’lik, sıvı yağ ise 1.26 TL’lik masraf yapılması gereken ürün grupları. Sağlıklı bir beslenme için dört kişilik bir ailenin sebze ve meyve için ayırması gereken bütçe ise 8.49 TL. Yumurtaya 0.89, Şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 2.69 TL harcama yapılması gerekiyor.
Harcama payları artıyor
Mayıs 2018’de bir önceki yılın aynı ayına göre, sağlıklı beslenmek için yapılması gereken harcama tutarları esas alındığında, ürün gruplarının paylarında da değişiklik oldu. Buna göre et, yumurta ve kurubaklagil grubu için yapılması gereken harcamaların toplam içingeki payı yüzde 27,8’den yüzde 27’ye, süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 40.9’dan yüzde 39.4’e düştü. Buna karşın meyve ve sebzenin payı yüzde 11.5’ten yüzde 14.5’e yükseldi.
İnsanca yaşam için
Araştırmanın sonuçlarına göre sağlıklı beslenmek için yetişkin bir kadının yapması gereken aylık harcama tutarı 453 TL olurken, bu rakam yetişkin bir erkek için 467 TL, 10-18 yaş bir çocuk için 497 TL, 4-6 yaş bir çocuk için 341 TL oldu. Buna göre 4 kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması 1.757 TL’dir. Aynı hesaplamaya göre 4 kişilik ailenin sağlıklı beslenmek ve insanca yaşayabilmek için yapması gereken asgari harcama tutarı ise aylık 6 bin 77 TL’dir. Geçtiğimiz yılın aynı ayına göre ise yoksulluk sınırı 997 TL, açlık sınırı 289 TL arttı.
2003 Haziran ayında 412 TL olan açlık sınırı 15 yılda 4.26 kat artarak 2018 Haziran ayında 1.757 TL’ye ulaştı.
Araştırmanın yöntemi
Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksinin açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı “Türkiye’ye özgü beslenme kalıbı”nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
4-6 yaşındaki bir kız çocuğu için 1963 kalori
15-18 yaş arası bir erkek çocuk 3244 kalori
Yetişkin bir erkek 2953 kalori
Yetişkin bir kadın 2658 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.
Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.
Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.
