SGK verilerine göre pandemi nedeniyle işten çıkarmanın yasak olduğu 2020 yılında 176 bin 622 işçi Kod-29 ile işten çıkarıldı. İşten çıkarmalar yılbaşından bu yana devam ederken Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı sosyal yardımların merkez bütçe içindeki payı, 2002'te yüzde 1,19 iken 2020'de 5 kat artarak yüzde 5,76’ya yükseldiğini açıkladı.
Kovid-19 pandemisinin dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de etkisini artırması ile birlikte hükümet çeşitli önlemler aldı. Hükümet tarafından alınan önlemlerden biri de pandemi sürecinde uygulanan işten çıkarma yasağı oldu. Fakat veriler yasakların pek işe yaramadığını gösteriyor. SGK verilerine göre 2020’de günde ortalama 491 kişi, 1 Ocak-15 Şubat arası ise günde 289 kişi Kod-29’la işten çıkarıldı. İşten çıkarma yasak olmasına rağmen 2020 yılında 176 bin 622 işçinin Kod-29’la işten çıkarıldığı bildirildi.
İşten çıkarmanın kolay yolu: Kod-29
İşverenler tarafından Kod 29 işten çıkarma yasağını delmenin en kolay yolu olarak kullanılıyor. 1 Ocak-15 Şubat tarihleri arasında 12 bin 985 işçi Kod-29’la işten çıkarıldı. Kod-29’un suistimal edilmemesi ve birtakım kurallara bağlanması gerektiğini belirtiliyor. Zira Kod-29 ile işten çıkarılan bir kişi kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alamadığı gibi işsizlik maaşından da yararlanamıyor. İyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranış sebebiyle işten çıkarma gerekçesi olan Kod-29 sadece işveren beyanı ile uygulanabiliyor ve büyük çoğunluğunun sendikal faaliyet yürüten işçilere uygulandığı belirtiliyor.
Kod 29 yasalara yeni girmiş bir uygulama değil. Pandemi öncesinde de işten çıkarma kodlarından biri olarak işverenler tarafından kullanılabiliyordu. Ancak işten çıkarmaların yasaklandığı pandemi döneminde bu koda başvurunun arttığı görülüyor.
Pandeminin birinci yıl dönümü nedeniyle açıklama yapan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG), son bir yıllık dönemde Kod 29 ile işten atılan işçilerin sayısının yüzde 70 arttığını açıklamıştı.
Sosyal yardım başvurusu arttı
İşten çıkarmalarda artış sürerken Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, Twitter hesabından, bakanlığın yaptığı sosyal yardımların dününü ve bugününü gösteren infografik paylaştı.
Selçuk'un paylaştığı infografikte yer alan verilere göre; sosyal yardım miktarı 2002'de 1,3 milyar TL iken 2020'de yüzde 53 artışla 69,3 milyar TL oldu. Sosyal yardımların GSYH'ya oranı ise 4 kat artarak yüzde 0,38'den yüzde 1,37'ye yükseldi. İnfografikte yer alan diğer veriye göre ise sosyal yardımların merkez bütçe içindeki payı, 2002'te yüzde 1,19 iken 2020'de 5 kat artarak yüzde 5,76 oldu.
İnfografikte, kadın sosyal yardım hak sahiplerinin, tüm düzenli sosyal hak sahiplerine oranı yüzde 65, evli sosyal yardım hak sahiplerinin oranı yüzde 71, düzenli yardımlara aktarılan kaynağın tüm yardımlara oranı yüzde 83 olurken nakdi yardımların tüm yardımlar içindeki oranı ise yüzde 96 oldu.
Kaynak: Haber2021
