o Geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 941 bine yükseldi!
o Geniş tanımlı işsiz sayısı bir yılda 947 bin, son bir ayda 569 bin arttı!
o Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 23,4!
o Resmi işsizlerin yüzde 87’si işsizlik ödeneği alamıyor!
o Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 29,6!
TÜİK’in Şubat 2023 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 10 Nisan 2023’te yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10,0, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 23,4 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2023 Şubat ayında bir önceki aya göre 65 bin kişi artarak 3 milyon 514 bin oldu (Grafik 1).
Grafik 1: Dar ve Geniş Tanımlı İşsiz Sayıları ile İşsizlik Oranları
(Şubat 2020-Şubat 2021-Şubat 2022-Ocak 2023-Şubat 2023) (Bin) (Yüzde)
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Şubat 2023’te 8 milyon 941 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre Ocak 2020’de yüzde 13 olan işsizlik Şubat2023’te yüzde 10 olarak gerçekleşti. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 21,4’ten yüzde 23,4’e yükseldi. Şubat 2023’te geniş tanımlı işsizlikte sert bir tırmanış yaşandı. Geniş tanımlı işsiz sayısı 9 milyona yaklaştı. Geniş tanımlı işsizlik son bir yılda 947 bin, son bir ayda 569 bin arttı.
Geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 941 bin!
Şubat 2023 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik (işsizlik 1) yüzde 10,0, zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı (işsizlik 2) yüzde 16,0; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı (işsizlik 3) yüzde 17,9 ve âtıl işgücü oranı (işsizlik 4, geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 23,4 olarak açıklandı (Grafik 2).
Grafik 2: İşsizlik Oranları (Mevsim Etkisinden Arındırılmış) (Şubat 2023) (Yüzde)
Şubat 2020’de 725 bin olan zamana bağlı eksik istihdam (MEA) sayısı, Şubat 2023’te 2 milyon 82 bin kişiye yükseldi. Şubat 2020’de 2 milyon 339 bin olan potansiyel işgücü sayısı ise Şubat 2023’te 3 milyon 345 bine yükseldi.
TÜİK’in âtıl işgücü oranından hareketle yaptığımız hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Şubat 2023’te 8 milyon 941 bin olarak gerçekleşti.
Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 29,6
Dünya’da kadın işsizliği önemli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. Kadınların istihdama erişimi önemli kısıtlılıklar içeriyor. İstihdam olan kadınların ise çalışma koşulları kötüye gidiyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) işsiz olan ve iş bulmak isteyenleri kapsayan “iş açığı” göstergesi hem istihdama erişimi hem de istihdamda olan kadınlar için kötü çalışma koşullarının son 20 yılda yavaşlama eğiliminde olduğu gösteriyor. 1 Bu gösterge kadınların erkeklere kıyasla iş bulmada daha büyük zorluklar ve engeller olduğunu ortaya koyuyor. Dünya genelinde çalışma çağındaki kadınların yüzde 15’i, erkeklerin yüzde 10,5’i çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor.
Bu göstergede fark yoksul ülkelerde kadınlar aleyhine daha da açılıyor. ILO, kadınların ev içi ücretsiz bakım işlerinin, kadınların istihdamına engel olmanın yanında kadınları iş aramaktan alıkoyması veya kadınların kısa sürede çalışabilir hale gelmelerinin önünde bir engel olması hususunda uyarıyor (ILO, 2023).
Türkiye’de de kadın işsizliği erkeklere kıyasla oldukça yüksek seyretmeye devam ediyor. Türkiye’de kadınlarda zamana bağlı eksik istihdam artıyor. Şubat 2022’de 442 bin olan kadınlarda zamana bağlı eksik istihdam, Şubat 2023’de 645 bine yükseldi. Bu artış kadınların haftada 40 saatten daha fazla çalışmak istediğini gösteriyor.
TÜİK’e göre de kadın işsizliği tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategori olmaya devam ediyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,7 iken kadınlarda yüzde 12,6 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 19,8, kadınlarda ise yüzde 29,6 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 9,8 puandır (Grafik 3).
Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 15 iken kadınlarda yüzde 18’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 13,9 iken kadınlarda yüzde 25 seviyesindedir
Grafik 3: Cinsiyete Göre Mevsim Etkisinden Arındırılmış İşsizlik Oranları (Şubat 2023) (Yüzde)
Şubat 2023 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 514 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 696 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 1 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 832 bindir (Grafik 4).
Grafik 4: Cinsiyete Göre İşsiz Sayıları (Dar ve Geniş Tanımlı) (Şubat 2023) (Bin)
Şubat 2023 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 29,6 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise genç kadın işsizliğidir. Şubat 2023’te genç kadın işsizliği yüzde 26,2’dir (Grafik 5). İşsizlik genç ve kadınlarda yüksek seyretmeye devam etmektedir.
Grafik 5: İşsizlik Türleri (Mevsim Etkisinden Arındırılmış) (Şubat 2023) (Yüzde)
İşsizlerin yaklaşık yüzde 87’si işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor!
İşsizlik yüksek düzeyde seyrederken dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğunun işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Şubat 2023’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 514 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Şubat 2023 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 445 binde kaldı. Böylece Şubat 2023’te resmi işsizlerin sadece yüzde 12,7’si işsizlik sigortası alabildi. 3 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yaklaşık yüzde 87’sinin işsizlik ödeneğinden yararlanmadığı anlamına geliyor.
Geniş ve dar tanımlı işsizlik arasındaki fark 13,4 puana yükseldi
Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı açılma eğilimini sürdürüyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak geniş tanımlı işsizlik oranı artıyor ve dar tanımlı işsizlik ile arasındaki makas açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti.
Şubat 2023’te ise dar tanımlı işsizlik yüzde 10 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 23,4 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 13,4 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki rtıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılmaktadır.
