- Süt üretimi zorda
- Doğal afetler (dolu, yoğun yağış, sel) üretimi olumsuz etkiliyor
- Elektrik fiyatlarında artış
- Artan üretim maliyetleri
- Çiftçi sigorta yaptırmıyor
- Üretici borçlu
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 1 Haziran Dünya Süt Günü nedeniyle son günlerde yaşanan doğal afetleri, beklenen buğday alım fiyatını, mayıs ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını ve girdi fiyatlarında yaşanan değişimlerini değerlendirdi.
Mayıs ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 316,8 ile elmada görüldüğü.
Mayıs ayında markette 37 ürünün 23’ünde fiyat artışı, 14’ünde fiyat düşüşü görüldü.
Mayıs ayında üreticide 30 ürününün 10’unda fiyat artışı olurken, 9’unda fiyat düşüşü görüldü. 11 üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Süt üretimi alarm veriyor
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün almış olduğu bir kararla 1 Haziran tarihinin her yıl farklı ülkelerde çeşitli etkinliklerle Dünya Süt Günü olarak kutlandığını ifade eden Bayraktar, şunları kaydetti:
“Türkiye’de süt sektörü 2020 yılında 108,6 milyar lira olan hayvansal üretim değerinin yüzde 50,9’unu karşılamıştır.
Artan nüfusumuz karşısında üretimin sürdürülebilirliği için gerekli tedbirler alınmalı, süt üretiminin artarak devam etmesi sağlanmalıdır. Bunun için süt fiyatlarını baskılamak yerine, yem fiyatları kontrol altına alınmalı, yetiştiriciye makul fiyatlardan kaba ve kesif yem temin etmenin yolu bulunmalıdır.
Süt fiyatının sahada üretici ile sanayici arasında belirlenmesine devam edilmelidir. Üreticilerimizi küstürmemek, üretimden koparmamak zorundayız. Sektöre tutunmalarını sağlamalıyız. Aksi durumda üreticilerimizi geriye döndürmemiz mümkün olmayacak.
Hâlihazırda tarımda yaş ortalaması 50-55 oldu, gençler tarımda çalışmak istemiyor. 10 yıl sonra şu anki üreticilerimizi de bulmamız mümkün olmayacaktır.
Üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak için en az 1,5 olarak belirlenen çiğ süt/yem paritesinde dengeyi sağlayacak tedbirler alınmalıdır. Hayvancılık destekleri artarak devam etmelidir.”
Doğal afetler
Bayraktar, doğal afetlerin yarattığı tahribat ile ilgili ise şunları söyledi:
“Mayıs ayında gerçekleşen yağışlar ülke genelinde birçok ilde halen devam ederken, bazı il ve ilçelerde aşırı yağış, sel, su baskını ve dolu afete neden olarak tarımsal üretime zarar veriyor.
Çiftçilerimiz bir üretim dönemi boyunca emek verdiği ürününe sigorta yaptırarak, ürününü güvence altına almalıdır.
Ancak, artan üretim maliyetleri ile yeterli geliri elde edemeyen çoğu çiftçimiz sigorta yaptırmakta zorlanıyor.
Bu nedenle sigorta primlerinin makul düzeylere indirilmesi konusunda çalışmalar yapılmalı, devlet desteği artırılmalıdır.
Ayrıca, afet sonrası ödenen tazminatlarda çiftçi beklentileri karşılanmalıdır. Çiftçilerin sigortaya olan ilgisini artırmak için çiftçi istekleri ve beklentileri daha fazla dikkate alınarak gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
Amaç, yaşanan ve gelecekte beklenen afetlere karşı ülkenin gıda güvencesini korumak ve çiftçiyi tarımda tutmak ise, yaşanan afet sonrasında devlet yardımlarının devam etmesi ve bu alana daha fazla kaynak ayrılması da oldukça önemlidir.”
Buğday alım fiyatı
Bayraktar, tahıl üretiminin durumunu için şunları dile getirdi:
“Üreticilerimiz başta buğday, arpa ve mercimek gibi temel ürünler olmak üzere kışlık ürünlerde hasada başladı.
Ekim ayından bu yana yüksek girdi maliyetleriyle karşılaşan üreticilerimiz borçlandı, sıkıntı çekti fakat üretimine devam etti.
Büyük emek harcayan üreticilerimiz emeğinin, alın terinin karşılığını almak istiyor.
Bu nedenle yüksek maliyetlerini karşılayacak ve kendilerine makul bir refah payı bırakacak fiyatların açıklanmasını ve ürünlerinin alınmasını bekliyor.”
Mayıs ayı aylık ve yıllık girdi fiyatlarındaki değişim
Bayraktar, “Odalarımız aracılığıyla girdi piyasalarından aldığımız fiyat verilerine göre mayıs ayında, nisan ayına göre, amonyum sülfat gübresi yüzde 11,2, üre gübresi yüzde 2,8, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 2,7, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 2,1 ve DAP gübresi yüzde 0,3 düştü.
Geçen yılın mayıs ayına göre ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 26,1, amonyum sülfat gübresi yüzde 23,3, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 0,2 düşerken, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 13,4, DAP gübresi ise yüzde 11,7 oranında arttı.
Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 1,7, son bir yıla göre ise yüzde 10,8 oranında düştü.
Besi yemi mayıs ayında nisan ayına göre yüzde 4, süt yemi yüzde 3,7, son bir yılda besi yemi yüzde 21,1 ve süt yemi yüzde 21,4 oranında arttı.
Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 18,2 oranında arttı.
Gübre fiyatlarında son 6 aydır ve yıllık bazda düşüş yaşanmaya devam ediyor. Ürün maliyetinin artmaması, üreticinin mağdur olmaması, üretime darbe vurulmaması için tüm girdilerde de fiyatların makul seviyelerde tutulması gerekmektedir.
Sezon başında başımıza geldiği gibi, özellikle kriz zamanlarında spekülatif olarak girdi fiyatlarının artırılmasına fırsat verilmemelidir.” diyerek açıklamasını tamamladı.
