Türkiye sosyalist hareketinin öncü isimlerinden Behice Boran ölümünün 25. yıldönümünde anılıyor.
Behice Boran Barışseverler Cemiyeti'nin kurucusu, Birinci Türkiye İşçi Partisi'nin son genel başkanı, ikinci Türkiye İşçi Partisi'nin kurucu genel başkanıydı.
1910'da Bursa'da doğan Behice Boran, 1 Mayıs 1931'de İstanbul Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'ni bitirdikten sonra, bir süre öğretmenlik yaptı. 1934'te Amerika'ya gitti, yüksek öğrenimini Michigan Üniversitesi'nde tamamladı. Bu üniversitede sosyoloji doktorasını bitirdikten sonra 1939'da Türkiye'ye döndü ve Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sosyoloji bölümüne doçent olarak atandı.
Örgütlü yaşam 1942 yılında Türkiye Komünist Partisi'ne üye olan Behice Boran, Yurt ve Dünya ile Adımlar dergilerini yayınlayan kadronun içindeydi.
Behice Boran, 4 Aralık 1945'te ilerici demokrat Tan Matbaasını sivil polislerin ve faşist gençlerin öncülüğündeki kışkırtılmış bir kalabalığa yıktıran tek parti yönetimi tarafından 15 Aralık 1945'te, Pertev Naili Boratav ve Niyazi Berkes'le birlikte üniversitedeki görevinden alındı ve mahkemeye verildi. Yargılanması beraatle sonuçlanmasına rağmen, 5 Temmuz 1948'de kadrosu iptal edilerek üniversiteyle ilişkisi kesildi.
Behice Boran, 14 Temmuz 1950'de kurulan Barışseverler Cemiyeti'nin başkanlığını üstlendi. 14 Mayıs 1950'de iktidara gelen Demokrat Parti hükümeti 25 Temmuzda Amerikan emperyalizminin safında Kore halkına karşı savaşmak üzere Kore'ye asker göndermeyi kararlaştırdı. Dernek, bir bildiriyle bu kararı protesto etti. Behice Boran ve dernek yönetiminde yer alan arkadaşları tutuklandı ve 15 aya hüküm giydi.
1962 yılında Türkiye İşçi Partisi'ne üye olan Behice Boran, 1965'te Urfa milletvekili seçildi. TİP'in 1970'te yapılan 4. kongresinde genel başkan seçildi. 12 Mart 1971 faşist darbesiyle TİP kapatıldı ve Behice Boran tutuklanıp 15 yıla mahkûm edildi.
Hapiste iki buçuk yıl yattıktan sonra 1974 affıyla serbest bırakılan Behice Boran, TİP'i yeniden örgütlemeye girişti. 1975'te ikinci kez kurulan TİP'in başkanlığına getirildi. İkinci TİP, 12 Eylül 1980 faşist darbesiyle kapatıldı. Yurt dışına giden Behice Boran, 1981'de Kenan Evren cuntası tarafından yurttaşlıktan çıkarıldı.
TKP Genel Sekreteri Nabi Yağcı ve TİP Genel Başkanı Behice Boran, 7 Ekim 1987'de bir basın toplantısı yaparak TKP ve TİP'in Gorbaçov'un teslimiyetçi “yeni politik düşünce”sini esas alan bir program etrafında, Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adıyla birleşmeye karar verdiklerini açıkladılar. Behice Boran, basın toplantısından üç gün sonra, 10 Ekim'de Brüksel'de yaşamını yitirdi.
Cenazesi Türkiye'ye getirilen Behice Boran, 16 Ekim'de Ankara'da Meclis önünde düzenlenen törenin ardından, 18 Ekim'de İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verildi.
Esin kaynağı Behice Boran'ın yaşamına damgasını vuran gerçek, sömürüsüz savaşsız yeni bir dünya için kararlı mücadelesidir. Ne var ki, hatasız yaşam yoktur. Boran'ın en büyük hatası, Sovyetler Birliği'ni, sosyalist sistemi emperyalizme ve kapitalizme teslim eden dönek Gorbaçov yönetiminin yıkıcı niteliğini kavrayamamak oldu.
Gorbaçovculuk bütün dünyada ve ülkemizde ağır sonuçlara yol açtı. Sosyalist, devrimci, ilerici güçler işçi sınıfının, emekçilerin, ezilen halkların kaybedilen mevzilerini geri almak, yeni devrimlerle dünyamızı uluslararası dolar milyarderleri şebekesinin elinden kurtarmak için bugün çok daha zor koşullarda mücadele ediyorlar.
Behice Boran, fakir halk çocuklarını Kore halkının bağımsızlık savaşına karşı dövüşmek üzere Amerikan emperyalizminin emrine veren kapitalist DP hükümetine korkusuzca kafa tutmuştu. Amerikan emperyalizminin taşeronluğunu yaparak Suriye'yle savaşa kalkışan AKP iktidarına karşı mücadele eden sosyalist, devrimci ve ilerici güçlere Behice Boran esin kaynağı oluyor.
