Yüksek KDV borcu nedeniyle Aralık 2016’dan beri üretimini durduran Nursan Holding 900 işçiyi ücretsiz izne çıkardı. 16 aydır maaş alamayan işçiler, 20 Mart 2017 tarihinde direnişe geçti. Hatay’ın Payas ilçesindeki fabrikada faaliyet yürüten holdingin adı KDV vurgununa karışmış ve yüksek vergi cezalarıyla karşı karşıya kalmıştı.
Patronun suçunun bedeli işçilere ödetiliyor
Şirket yönetimi, KDV borcunu ödemekten kaçınmak üzere üretimi durdurdu. İşçiler 16 aydır işsiz. Yalnızca sigortaları yatırılıyor. Sigortaları ödendiği için işsizlik ödeneğinden de yararlanamıyorlar. Bazı işçiler çareyi üç otuz paraya başka iş yerlerinde çalışmakta bulmuşlar. Metal patronları da krizi fırsata çevirmeyi bilmiş. Çaresiz durumdaki Nursan işçilerine ancak asgari ücret ödedikleri yetmiyormuş gibi çoğunu ücretsiz fazla mesaiye de zorluyor. Nursan Holding yönetimi ise fabrikanın üretime geçeceği hayali tarihler vermekten öteye gitmiyor.
Oksijen kulesinde başlayan direniş
İşçiler sorunlarının çözümü için Payas Kaymakamı ile de görüştüklerini ancak yaka paça dışarı atıldıklarını söylüyorlar. Her kapı yüzlerine kapanan işçiler, fabrikanın oksijen kulesine çıkarak direniş başlatmaya karar vermişler. Direnişin sesi gün ve gün artıyor. Diğer işlerde çalışan arkadaşları da işe giderken ya da iş çıkışı direnişteki arkadaşlarına destek olmaya geliyor.
“Ya işimizi, ya haklarımızı verin”
İşçilerin talepleri ya fabrikanın bir an önce çalışmaya başlaması ya da tazminat, ücret ve diğer haklarının ödenmesi. İşçilerin direnişi ilçe halkı ve belediyeden de destek görüyor.
Nursan örneğinde şirketin yüksek KDV borcu nedeniyle üretimi durdurduğu görülüyor. Fakat Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik koşullar düşünüldüğünde mali sıkıntılar içine sürüklenen başka iş yerlerinin de kepenk kapatma olasılığı var. Geçmişte de buna benzer durumlar yaşandı. Patronun hukuksuz işleri veya başarısızlığı, beceriksizliği ya da ekonomik koşullar nedeniyle iflasa sürüklenen iş yerlerinde işçiler işsiz kaldı. Yatırımlar çöpe gitti. Eğer gerçekçi tedbirler alınmazsa Nursan işçisinin başına da benzeri bir durum gelmesi söz konusu.
Çare kamulaştırmakta
Bu durumlarda bir yandan işçilerin haklarını ve işlerini korumak diğer yandan da yapılan yatırımların ülke ekonomisine, kalkınmasına faydalı bir hâle getirmenin tek yolu iflasa sürüklenen iş yerlerinin kamulaştırılmasıdır. Kamulaştırılan iş yerlerinde işçilerin yönetime katılmasının araçları yaratılmalı, işçilerin ekmeklerine ve geleceklerine sahip çıkma mücadelesi desteklenmelidir. İşçilerin yönetime katılmasının en hızlı, en kolay, en demokratik yolu ise işçilerin kendi seçtikleri bir sendikada örgütlenmesi ve sendikası aracılığıyla iş yerinin yönetimine katılmasıdır. Böylece kamunun desteği ile işçilerin geleceklerine sahip çıkma mücadelesindeki azmi ve yaratıcılığı birleşerek örnek başarı hikâyeleri yaratılabilir. Böylece en zor koşullarda bile ekonomimizin, ekmeğimizin büyümesini, sanayimizin gelişmesini sağlayacak toplumcu kalkınma hamlesinin ilk adımları atılabilir.
Nursan işçinin ve Payas halkının yararına adım atılmalı
Payas, 41 bine yakın nüfusu olan bir ilçe. Böyle bir ilçede 900 Nursan işçisinin 16 aydır doğru düzgün bir maaş alamaması bütün bir ilçe ekonomisini de etkiler. Öyle ki bütün Nursan işçisinin asgari ücret aldığını kabul etsek bile ilçe ekonomisinin kaybı her ay yaklaşık 1 milyon 260 bin lira demektir. Görüldüğü gibi sorun basit bir KDV alacağı ya da ticari anlaşmazlığın çok ötesinde. Toplumsal bir sorun. Çözümünü de toplumcu yollardan aramak gerekir.
Şimdi sorun kamu adına karar alma yetkisini elinde bulunduranların, yöneticilerin önünde. Öyleyse ülkeyi yönetenlerin bir karar vermesi gerekir. Ya Payas Kaymakamının yolundan giderek Nursan işçisini ve Payas halkını patronun insafına, böylece ülkemizin önemli bir demir çelik işletmesini de çürümeye terk edecekler; ya da işçinin ve halkın yararına fabrikayı kamulaştıracaklar. Kaldı ki Nursan, KDV borcu nedeniyle üretimini durdurmuş. Yani zaten devlete yani bir anlamda kamuya, halka borçlu.
- Onur Balcı
