- Geniş tanımlı işsiz sayısı pandemi öncesine göre 1,2 milyon arttı!
- Dar tanımlı işsizlik de artıyor.
- Resmi işsizlerin yüzde 90’ı işsizlik ödeneği alamıyor!
- Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20,3!
- Geniş ve dar tanımlı işsizlik arasındaki farkı 10,1 puan!
- Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 27,6!
- Genç kadın işsizliği yüzde 28!
DİSK-AR, TÜİK tarafından açıklanan Ekim 2022 işsizlik verilerini değerlendiren bir rapor açıkladı.
Rapordan özet bulgular şöyle:
• İşsizlerin yüzde 90’i işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor
• Geniş tanımlı kadın işsizliği işsizlik türleri arasında en yüksek kategori genç kadınlarda gerçekleşti!
• Geniş tanımlı işsiz sayısı 7,6 milyon!
• Geniş tanımlı ve dar tanımlı işsizlik arasındaki fark 10,1 puan!
TÜİK-İŞKUR verileri yine farklı!
TÜİK’in Ekim 2022 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 12 Aralık 2022’de yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10,2, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 20,3 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2022 Ekim ayında bir önceki aya göre 57 bin kişi artarak 3 milyon 534 bin kişi oldu (Grafik 1).
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Ekim 2022’de 7 milyon 608 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre Ekim 2019’da yüzde 13,5 olan işsizlik Ekim 2022’de yüzde 10,2 olarak gerçekleşti. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 18,7’den yüzde 20,3’e yükseldi (Grafik 1).
Öte yandan işsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Ekim 2022’de TÜİK tarafından toplam dar işsiz sayısı 3 milyon 458 bin kişi olarak açıklandı. İŞKUR’un Ekim 2022 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 402 binde kaldı. Ekim 2022’de işsizliklerin sadece yüzde 11’i işsizlik sigortası alabildi.
Ekim 2022 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 28,6 ile genç kadın (15-24 yaş) işsizliği oldu. İkinci yüksek işsizlik kategorisi yüzde 27 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu.
İşsizlerin yüzde 90’ı işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor!
İşsizlik yüksek düzeyde seyrederken dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğunun işsizlik ödeneğinden yararlanamadığı ortaya çıktı. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Ekim 2022’de TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 458 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Ekim 2022 verilerine göre ise ekim ayında işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 402 binde kaldı. Böylece Ekim 2022’de resmi işsizlerin sadece yüzde 11,7’si işsizlik sigortası alabildi.
Böylece 3 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yaklaşık yüzde 90’ının işsizlik ödeneğinden yararlanmadığı anlamına geliyor (Grafik 2).
Geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 608 bin!
Ekim 2022 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik (işsizlik 1) yüzde 10,2, zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı (işsizlik 2) yüzde 14,2; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı (işsizlik 3) yüzde 16,6 ve âtıl işgücü oranı (işsizlik 4, geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 20,3 olarak açıklandı (Grafik 3).
Ekim 2019’da 300 bin olan zamana bağlı eksik istihdam (MEA) sayısı, Ekim 2022’de 1 milyon 398 bin kişiye yükseldi. Ekim 2019’da 1 milyon 748 bin olan potansiyel işgücü sayısı ise Ekim 2022’de 2 milyon 676 bine yükseldi.
TÜİK’in âtıl işgücü oranından hareketle yaptığımız hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2022’de 7 milyon 608 bin olarak gerçekleşti.
Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 27
TÜİK’e göre de kadın işsizliği tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategori olmaya devam ediyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,6 iken kadınlarda yüzde 13,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 16,7, kadınlarda ise yüzde 27 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 10,3 puandır (Grafik 4).
Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 12,8 iken kadınlarda yüzde 17,1’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 12,7 iken kadınlarda yüzde 23,6 seviyesindedir (Grafik 4).
Ekim 2022 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 546 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 572 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 987 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 34 bindir (Grafik 5).
Ekim 2022 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 28,6 ile genç kadın (15-24 yaş) işsizliği oldu. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise geniş tanımlı kadın işsizliğidir. Ekim 2022’de geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 27’dir (Grafik 6). Bilindiği gibi salgın döneminde diğer işsizlik kategorilerine göre kadın işsizlik türleri genele göre çok daha yüksek gerçekleşti ve bu eğilim devam ediyor.
Geniş ve dar tanımlı işsizlik arasındaki fark 10,1 puan
Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı açılma eğilimini sürdürüyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak geniş tanımlı işsizlik oranı artıyor ve dar tanımlı işsizlik ile arasındaki makas açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti.
Ekim 2022’de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 10,2 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 20,3 olarak gerçekleşti.
Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 10,1 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılmaktadır.
