Şeker fabrikaları satılamaz!

Bu yazıda sizlere 80'ler, 90'lar ve 2000'lerde Türkiye'yi yönetenlerin İMF ve Dünya Bankası gibi küresel finans kapitalin işlediği suçları yazılı olarak uzun uzun anlatmayacağız. Ne dönemin Türkiye hükümetlerinin İMF ve Dünya Bankasından aldıkları direktiflerle Türkiye'de neoliberal politikaları uygulayarak SEKA'yı, TEKEL'i ve TÜPRAŞ'ı satmalarını anlatacağız, ne de halkın alınteri göz nuru olan bu kurumların Türkiye'deki hangi sermayedarlara peşkeş çekildiğini anlatacağız.

Bu yazıda kısaca iktidarların zaman içerisinde planlı bir şekilde, kocaman klasik yalanlarla nasıl kamu işletmelerini satabileceğinden ve bunun yolunun nasıl hazırlandığından bahsedeceğiz.

Türkiye ve dünyadaki bütün özelleştirmelerin altında yatan neoliberal mantığın adım adım pratiğe nasıl geçirildiğinin altını çizeceğiz.

İşte Türk Şeker Fabrikalarında da, diğer özelleştirmelerin arkasındaki temel gerekçe olarak sunulan “Zarar ediyoruz” yalanının zamanla nasıl yaratıldığını ortaya koymaya çalışacağız.

Şeker Fabrikalarının websitesine bakarsanız 2001'den önceki faaliyet ve mali raporlarını bulamayacaksınız. Ben bulamadım. Ama 2001 yılından başladım. 2001 yılı öyle çok ayrıntılı bir rapor değil. Bütün fabrikaların kâr/zarar tablolarını bulamadım. Ancak 2002 yılından sonra bütün fabrikaların mali bilgilerine ulaşabiliyorsunuz. Tek tek her fabrikanın; alkol/ispirto, şeker, şeker fabrikalarının makine onarımlarını yapan fabrikaların bilgilerini ayrıntılı bir şekilde bulabilirsiniz.

www.turkseker.gov.tr websitesinden Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. işletme dönem kâr ve zararlarına baktığımızda ilginç bir tablo ile karşılaşıyoruz. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş'yi oluşturan Afyon, Ağrı, Alpullu, Ankara, Bor, Burdur, Çarşamba, Çorum, Elazığ, Elbistan, Erciş, Ereğli, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Ilgın, Kars, Kastamonu, Kırşehir, Malatya, Muş, Susurluk, Turhal, Uşak, Yozgat'ta bulunan 25 fabrikanın hiçbirisi 2002 yılında bir kuruş bile zarar etmiyor.

Yine incelemeye devam ediyorsunuz ve 2002 yılı kâr/zarar dengesine fabrika fabrika baktığınızda o yıl da 25 fabrikanın 25'inin kâr açıkladığını göreceksiniz.* Ancak tarihler 2003 yılını gösterdiğinde 25 fabrikadan 2'sinin, Elazığ Şeker Fabrikası ve Turhal Şeker Fabrikası, zarar açıkladığını göreceksiniz. Bu konuda daha net bir fikir vermesi ve karşılaştırma açısından 25 fabrikanın 2002-2003 dönem kâr-zararları tablosu ile 2015-2016 kâr-zararları tablolarını aşağıda sizlere sunuyoruz.

Bu tablolarda 2003 yılından başlayarak zarar açıklayan fabrikaların sayısının arttığını görüyoruz. Burada insanın aklına şeker fabrikalarının “bilerek ve isteyerek” zarar ettirildiği fikri geliyor. Yoksa üreten ve 80 milyonluk bir ülkenin şeker ihtiyacını karşılamayı hedefleyen fabrikalar neden zarar eder ki? Bu zarara bir çok gerekçe ekleyebilirsiniz. Buna kötü yönetim diyebilirsiniz (böyle diyerek sorumluluğu üzerinizden atamazsınız), nişasta bazlı şekerin maliyetinin düşüklüğü diyebilirsiniz ki o zamanda hâlâ kâr eden şeker fabrikaları var. Bunu açıklayamazsınız.

Ya da samimi olursunuz ve biz kafaya koyduk emperyalizmin baskısı/isteği doğrultusunda bu fabrikaları satacağız dersiniz. Bu ise sapılabilecek en yanlış yoldur. Milyonlarca insanın vergisi ve emeği ile kurulmuş şeker fabrikalarını denetim altında çalıştırarak, zarar ettirdiğiniz bu fabrikaları kârlı bir hale getirmek varken satmak bu halka ihanettir. Tıpkı önceki özelleştirmelerdeki gibi düzgün bir denetim yaptırılmadığı için satışa çıkarmak şeker pancarı üreten emekçi çiftçimize ihanettir. Kârlı fabrikaları 16 yıl içinde zarar eden kurumlar hâline getirmek fabrikaların bulunduğu merkezlerde yaşayan esnafa ve halka ihanettir. Bu fabrikaları özelleştirmek memuruyla, sözleşmeli çalışanıyla, işçisiyle 8.000 kişinin işsiz kalmasıdır ve bu da bu işçilerin çalışma hakkına ihanettir.

Yani kısaca zarar ediyoruz diye yalan söylemekten, işleyen, binlerce şeker pancarı üreticisinin ekmek kapısı olan, işçisinden esnafına on binlerce aileye geçim kapısı olan bu fabrikaları satmaktan vazgeçin. Çıkıp meydanlarda anti emperyalistim demekle anti emperyalist olunmaz. Ülkenin kamu varlıklarını yabancı tekellere peşkeş çekerek anti-emperyalist olunmaz. Yabancı tekellerin ve yerli işbirlikçilerinin elindeki şirketleri kamulaştırarak anti emperyalist olunur.

Bugün ihtiyaç olunan şey kamu işletmelerini özel sektöre peşkeş çekmek değildir. Mevcut kamu işletmelerini özelleştirip elden çıkarmak yerine Tüpraş başta olmak üzere Petkim, Tekel, Türk Telekom, Tedaş, Limanlar derhal kamulaştırılmalıdır.

(*) Sadece Şeker Enstitüsü'nün zarar gösterdiğini göreceksiniz. Bu kurum da şeker üretmiyor, şeker üretimi ile ilgili araştırma geliştirme çalışmaları yapıyor. Yani işi gereği şeker sanayiye katma değer sağlıyor ancak işinin doğası gereği geliri olmayan bir kurum.

İŞLETMELERİMİZ DÖNEM KÂRLARI VE ZARARLARI