Geçen sayıda bugünlerde sendikaların ve emek dostlarının üzerinde sık sık konuştuğu kıdem tazminatı hakkının taşeron uygulamasıyla nasıl kuşa çevrildiğini vurgulamıştık. İşçilerin mücadele sonucu elde ettikleri düzenli istihdam koşulları ve haklarını daha da ilerlettikleri 1970’lerde kıdem tazminatı hesaplanırken 20 küsür kalem sosyal hakkın da hesaplamaya katıldığını belirtmiştik.
Taşeron işçiliği uygulamalarıyla işçilerin bu haklarının yavaş yavaş tırpanlandığını belirtmiştik. Taşeronlaşmanın sadece ücretlerin düşmesine sebep olmadığını, kıdem tazminatı hesaplanırken kaybolan haklar yüzünden işçinin eline daha az kıdem tazminatı geçtiğini de belirtmiştik.
Bu yazımızda ise yine işçilerin mücadele ederek kazandıkları ve kıdem tazminatı hesaplamasına katılmayan kalemlerden bahsedeceğiz. Bu haklar işçi sınıfının sermayeye karşı uzun süren mücadeleler sonucu elde ettiği haklardır. Bu sosyal haklar günümüzde işçi sınıfının sermayenin saldırılarını göğüsleyememesi sonucu yavaş yavaş elimizden alınıyor. Peki nelerdir bu haklar?
1-süreklilik göstermeyen ve
bir defaya mahsus yapılan ödemeler
2-yolluklar
3-evlenme yardımı
4-doğum yardımı
5-ölüm yardımı
6-fazla çalışma ücreti
7-hafta tatili, bayram günleri için
ödenen ücretler
8-doğal afet yardımı
9-askerlik yardımı
10-hastalık yardımı
11-bir defa verilen ikramiye
12-bayram harçlığı, bayram ikramiyesi
13-vardiya ücreti
14-jübile ikramiyesi
15-tasarruf teşvik kesintisi işveren payı
16-işsizlik sigortası primi işveren payı
17-süreklilik göstermeyen eğitim yardımı
18-iş arama yardımı
19-iş elbisesi
20-iş güvenliği malzemeleri
21-çeşitli vesilelerle verilen tatil veya dinlenme ücreti gibi süreklilik arz etmeyen ödemeler ve bedeller kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.
Bir önceki yazımızda belirttiğimiz kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken dahil edilen diğer 20 küsür hakkı da aklımıza getirirsek toplam kırk küsür hak. Yani kıdem tazminatına dahil edilen ve edilmeyen hakları alt alta yazarsak toplam kırk küsür kalem hakka ulaşırız.
Buradan bir kere daha sormak gerekiyor. İGDAŞ’ta taşeron işçiliği yapan bir işçi şimdi bu hakların hangilerinden faydalanabiliyor? Bırakın bu haklardan yararlanmayı, işçi emekçi düşmanı AKP iktidarı şimdilerde kıdem tazminatını kaldırmanın yollarını arıyor. AKP iktidarının bu saldırılarını boşa çıkaralım. İşçilerin haklarına yapılan bu saldırılarla mücadele edelim.
- Rıza Köse
