- Birgün
Musul’a gönderilen 130 Türk askeri daha sonraki Musul hamlesi için küçük bir adım. Irak merkezi hükümetini destekleyen Rusya ve İran faktörü yine göz ardı edildi. Türkiye, Irak Kürdistanı’nın bağımsızlığını ilan etmesi durumunda Musul ve Kerkük’ün Türkiye’ye verileceğini içeren emperyalist plana umut bağladı
Türkiye’nin Musul’a asker yollama gerekçesini Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı mücadele olarak açıklaması hem bölgedeki gelişmeleri hem de Türkiye’nin “dış politikası”nı izleyenler açısından inandırıcı değil. Bu İran’ın, Irak’ta özellikle Musul’da gittikçe artan etkisine karşı bir hamle. Türkiye kaybettiği zeminde kendini göstermek için Musul’da.
İran’ın bir önceki Irak Başbakanı Nuri el Maliki’den sonra Irak’ta etkisinin arttığı sır değil. Her şeyden önce IŞİD’e karşı ülkedeki milis güçlerini hem eğittiği hem de ciddi anlamda silahlandırdığı da biliniyor. Kerkük ile Selahattin gibi Türkiye’nin büyük oranda ilgili olduğu kentlerde bile İran etkisi güçlü. Kerkük’ten çıkarılan Irak ordusunun yerini İran destekli Şii milislerin aldığını hatırlayalım. Musul’un da IŞİD’in elinden Şii milislerce kurtarılma çabasından Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun pek hoşnut kalmadığı “Musul, bölgede yaşayanlarca kurtarılmalıdır” demesinden belliydi.
KAYBEDİLEN TÜRKMENLER
IŞİD’e karı yaşadıkları bölgeleri savunmak için Türkiye’den silah başta olmak üzere yardım isteyen Türkmenler’in, Türkiye’nin “bizden silah beklemeyin” diyerek uyarmasının ardından İran’a yakınlaştıkları gerçeği de göz ardı edilmemeli. Uzun zamandan beri Türkiye’den destek beklediklerini defalarca açıklayan Şii Türkmenlerini bugün Irak’ta İran eğitiyor. Sünni Türkmenler ise hem Kürtlerden hem de IŞİD’den baskı gördükleri gerekçesiyle Türkiye’den istedikleri destek, Irak Kürtleriyle her anlamda yakın ilişkileri olan Türkiye tarafından kabul edilmiyor. Sünni Türkmenler de IŞİD’e karşı mücadelesinde İran’ın yanındalar. Türkiye’nin IŞİD’e karşı mücadelede yeterince aktif olmaması da aslında Kürtlerle arasında bir soğukluğa yol açtı. Yani Türkiye IŞİD’e, Suriye saplantısı yüzünden açıkça net tavır almamakla Türkmenleri de Kürtleri de, Irak merkezi hükümetini de karşısına aldı. Bu son hamlenin görünen nedenleri bunlar.
EKONOMİK GEREKÇELER
Musul hem petrol zenginliği açısından hem de Türk yatırımının çokluğu bakımından Türkiye için çok önemli. Kentteki güvensizlik ortamından en çok zarar görecek olanlar sayıları binden fazla olan Türkiyeli yatırımcılar. Türkiye bölgedeki diğer pazarlar için de tüm ihraç ürünlerini Irak üzerinden taşıyor. Ayrıca Irak Türkiye’nin bir çok kalemde en büyük ticari ortağı ama Türkiye Irak merkezi hükümetini de şimdi Musul operasyonuyla iyiden iyiye karşısına almış oldu. Çünkü Davutoğlu “bu operasyon rutin bir operasyon” demiş de olsa Türkiye egemen bir ülkenin topraklarını işgal eden bir güç durumunda.
TÜRKİYE'NİN UMUDU
Gün geçtikçe Irak merkezi hükümetinden uzaklaşan Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin (IBKY) ABD tarafından da (dolaylı olarak) desteklenen bağımsızlığı söz konusu olduğunda yapılacak bir anlaşmayla Musul ve Kerkük’ün Türkiye’ye verileceği senaryoları uzun zaman konuşuldu. Şimdi Irak’ta ciddi bir çıkmazda olan Türkiye umudunu Kürtlerin bağımsızlığına bağlamış durumda. Böyle bir bağımsızlığın Türkiye kamuoyunca kabul edilmesi, Musul ile Kerkük’ün Türkiye’ye verilmesiyle mümkün kılınacak. Bu nedenle bu iki kent kaynaklı milliyetçi söylemler yeniden gündeme geldi.
Ancak artık uluslararası sorun haline gelmiş olan Irak’ın içinde bulunduğu durumda Rusya ve İran faktörünü dikkate almadığı belli olan AKP hükümeti Türkiye’yi iyice içinden çıkılmaz bir kaosa sokuyor. Bunun bedelini tüm bölge ama özellikle deTürkiye çok pahalıya ödeyebilir.
