- Cumhuriyet
Geçen perşembe, dünyada 164 trilyon dolarlık borcu ne temizler, bir savaş mı, diye sormuştum.. Bu kez dünya silah harcamalarının rakamları geldi. İsveç’te bulunan ve dünyada silahlanma ile ilgili verilerin en önemli kaynağı olan SIPRI (Stockholm Barış Araştırmaları Ensititüsü) tarafından, 2017’nin silah harcamaları açıklandı.
Hemen bildireyim: 2016’ya göre silah harcamaları yüzde 1.1 artarak toplam 1.739 trilyon Amerikan Doları’na ulaştı.
Harcamalar, 10 yıldır düzenli bir şekilde artarak, soğuk savaş yıllarının düzeyini aştı. Dünyada ekonomik krizlerle birlikte hegemonya için rekabet de şiddetlenince, bu durumun silah harcamalarına yansıması da tipiktir.
Türkiye 15. sırada
Önce en çok harcama listesini vereyim. Sol taraftaki yüzdeler, silah harcamalarının ülke milli gelirindeki payını, sağ taraftaki oranlar ise dünya ülkelerinin toplam silah harcamalarındaki oranını - payını gösteriyor. Listedeki sıralama ise görüldüğü gibi, sağ taraftaki paylara göre düzenlendi. (Not: Çin ve Suudilerin harcamaları tahminlere dayanıyor.)
| % | Ülke | % |
| 3.1 | ABD | 35 |
| 1.9 | Çin | 13 |
| 10 | Suudi Ar. | 4 |
| 4.3 | Rusya | 3.8 |
| 2.5 | Hindistan | 3.7 |
| 2.3 | Fransa | 3.3 |
| 1.9 | İngiltere | 2.7 |
| 0.9 | Japonya | 2.6 |
| 1.2 | Almanya | 2.5 |
| 2.6 | G. Kore | 2.3 |
Brezilya (11. sırada)
İtalya (12. sırada)
Avustralya (13. sırada)
Kanada (14. sırada)
Türkiye (15. sıradaki yerini korudu. 18.2 milyar dolar harcadı, milli gelirinin yüzde 2.2’si)
Kişi başı 230 milyar dolar
Buna göre silah harcamalarının dünya toplam gelirindeki payı yüzde 2.2’ye denk düşüyor. Bu da kişi başına 230 dolar harcama demek. Bir grafiğe bakıyorum, 230 dolar kazanmak için yoksul ülkelerde, mesela Kamboçya’da 2 ay, Kongo’da 6 ay çalışmalı.
Yine bir hesaba göre silah harcamalarının yüzde 15’i ile, yani yılda 267 milyar dolar ile 2030 yılına kadar dünyada açlığın önü alınabiliyor. Neyse bu bir kenar notu olsun, biz esasa bakalım:
Silah harcamaları bölgesel olarak büyük farklılıklar gösteriyor.
Mesela Çin’in harcamaları önceki yıla göre yüzde 5.6 artarak 228 milyar dolara yükselmiş. Fakat bu artış, milli gelire göre yükseliyor. Tabii dünya liderliği için rekabet de belirliyor. ABD ile harcamada boy ölçüşecek kimse yok henüz (610 milyar dolar).
Ortadoğu’da büyük artışlar var. Suudiler, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar büyük harcama yapan ülkeler. Suudilerin İran ve Yemen’le “savaş hali”ni düşünün. ABD pompalıyor bu ülkeye. Buna karşılık İran’da artış makul düzeyde.
Orta Avrupa’da artış büyük: Yüzde 12. Batı Avrupa’da ise yüzde 1.7.
Suudiler, Rusya’nın üzerine yükseldi.
Güvensizlik artıyor
Güvensiz bir dünyada yaşıyoruz, ne olacağı belli değil, savaşa hazır olalım düşüncesi, komşularla sorunlar, bölgesel krizler ve savaşlar, dünya hegemonya rekabeti, ekonomik zorlukların doğurduğu sorunlar, hükümetlerin kendi halklarına karşı da silahlanmaları, gelecek konusunda belirsizlikler... Daha pek çok neden silah harcamalarını artırıyor.
Türkiye’nin dünya toplam silahlanmasındaki payını vereyim: Yüzde 1.
Dünya aynı dünya. Küreselleşme ülkeleri yakınlaştırdı derken, büyük gelir farklılıkları ve bölgesel savaşlar dünyada kitlesel göçleri de teşvik ediyor ve güvensizlik büyüyor.
Aklımdaki; dünyadaki toplam 164 trilyon borç ne olacak acaba, silahlanmanın artışı ile bu borç arasında bir ilişki var mı?
Şu kadarını söyleyeyim, dünyada borç oranı - miktarı, silahlanmadan katbekat hızlı artıyor.
