- Yakın Doğu Haber
Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, el-Alem televizyonuna verdiği özel röportajda Suriye-İran ve Rusya ilişkilerinde yaşanan son gelişmelere ve Ürdün ve İsrail sınırındaki duruma ilişkin açıklamalarda bulundu.
YDH- Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad’ın el-Alem televizyonunun Şam Temsilcisi Hüseyin Murtada’ya verdiği özel röportajın birinci bölümünün çevirisini sunuyoruz.
- Sayın Başkan, Suriye ordusunun çeşitli cephelerde kazandığı büyük zaferlere ve başarılara birazdan değineceğiz. Bütün bu zaferlerin sayesinde Suriye’nin güneyi ile ilgili son derece önemli ve bariz gelişmeler söz konusu. Suriye’nin güneyinde neler oluyor? Meselenin gerçekliği nedir?
- Basit bir şekilde söyleyeyim. Guta’nın kurtarılmasından sonra, güneye yönelik hareket gündeme geldi. Biz iki seçenekle karşı karşıya kaldık. Yani Suriye’nin diğer bölgelerinde de olduğu gibi, ya barış yapacağız ya da bu bölgeleri kurtarmak için güç kullanacağız.
Rusya’nın teklifi, silahlı gruplara barış fırsatının sunulmasıydı. Bu, birçok bölgede uygulanan bir şeydi. Bununla şartların 2011 öncesine döndürülmesi, yani Suriye ordusunun siyonist rejimle karşı karşıya bulunduğu bölgeye geri dönmesi ve teröristlerin de bu bölgeden çıkarılması hedeflendi. Bu plan ve öneri bizim açımızdan da iyi ve uygundu.
Bu plan şu ana kadar herhangi bir pratik netice vermedi. Bunun sebebi ABD ve İsrail’in doğrudan müdahale etmesi, güney bölgesindeki teröristleri desteklemesi ve şiddeti önleyecek her türlü çözümü engellemesidir. Şu an Suriye’nin güneyindeki durum budur.
- Peki şimdiye kadar Suriye’nin güneyinde askerî operasyon ya da barış yönünde bir karar alınmadı mı?
- Rusya, hâlâ Amerikalılarla ve İsraillilerle istişarelerde bulunuyor. Şu an teröristlerle ilgili olarak şunu söyleyebilirim: Onlar hiçbir şey değil, onlar sadece liderlerinden veya komutanlarından aldıkları emirleri yerine getiriyorlar.
Barış fırsatı vardı; ama Amerika ve İsrail, barışın gerçekleşmesine engel oldu.
- Bazıları güney bölgesinde bir pazarlıktan söz ediyor. Acaba böyle bir pazarlık var mı ve bu pazarlık için bedel mi ödenecek? İzin verirseniz daha açık söyleyeyim. Amerikalıların Tenef’ten çıkması karşılığında İranlıların güney bölgelerinden çıkarılması meselesi gerçek mi?
Amerikalıların güney bölgesindeki gerilimin çözümünü kabul etmesi için nasıl bir bedel ödeyeceksiniz?
- Amerikalılarla ilgili olarak şunu söylemeliyim ki, bu ülke belirli bir konu veya mekan öngörmeksizin önemli bir ilkeye ve kurala sahiptir o da sulta ve hegemonya kurmaktır.
Kuşkusuz bu bedel bizim tarafımızdan onlara ödenmeyecek. Yoksa bunca yıldır Suriye’nin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumak için niye savaşıyoruz?
İran konusunda ise son derece açık söyleyeyim: Suriye ile İran’ın ilişkisi stratejik bir ilişkidir. Güney veya kuzey meselelerinden etkilenmez. Bu ilişki tüm yönleriyle bölgenin bugünü ve geleceği ile ilişkilidir. Uluslararası pazarların fiyatlarından etkilenmez. Ne Suriye ne İran, asla bu ilişkiyi uzlaşma mekanı olsun diye uluslararası siyasetin pazarına sunmaz.
Söz konusu olan İsrail’in planıdır. Onların hedefi de İran’ı hedef almak ve sıkıntıya sokmaktır. Bu mesele, nükleer dosya ile ilgili olarak İran’a yönelik uluslararası propagandalarla birlikte yürüyor ve ondan ayrı değildir.
Şimdiye kadar İran’la ilgili olan her şey, İran karşıtı bir uluslararası hava oluşturmaya yöneliktir.
Bizim açımızdan ise Suriye hakkındaki bir karar sadece Suriyelileri ilgilendirir. Biz aynı savaşta beraberiz. Eğer İran’la ilgili bir karar alırsak bunu İranlılarla konuşuruz, başka hiç kimse ile konuşmayız.
- İşgalci İsrail rejiminin Suriye ordusunun Golan’a geri dönmesine yani 7 yıl sonra durumun yeniden 2011 öncesine dönmesini kabul etmesinin sebebi nedir? Zira siyonistler, 7 yıl boyunca doğrudan veya dolaylı olarak Suriye’nin istikrarına darbe vurmak için çaba gösterdi.
- Kuşkusuz İsrailliler için ahlak veya uluslararası yasalar hiçbir anlam taşımıyor. Savaşın başından beri, kriz güney bölgelerinde askerî bir boyut kazandığı andan itibaren İsrailliler doğrudan Suriye ordusuna ateş açtılar ve terörist grupları da desteklediler.
İsrail topçu bataryaları ve hava kuvvetleri teröristlerin ve doğal olarak da Nusra Cephesi’nin topçu bataryaları ve hava kuvvetleriydi. İsraillilerin tutumunu değiştiren hiçbir şey mevcut değil, İsrail’in kabul edip etmemesinin de bizim açımızdan hiçbir önemi yok.
İsrail’in teröristlere verdiği desteğe rağmen biz görevimizi yerine getirdik. Suriye ordusu, güney cephesinde savaşıyor. Bazı bölgeler de kurtarıldı. Sonuç olarak İsrail kabul etse de etmese de bu iş Suriye’nin kararıdır, bizim yerine getirmemiz gereken ulusal bir görevdir.
- İsrail, Direniş’in Golan’ı terk etmesini ve Suriye ordusunun dönmesini mi tercih ediyor?
- Bana göre her iki seçenek de İsrail için kötüdür. Seyyid Hasan Nasrullah, Suriye ile Direniş’in ilişkisi ve Suriye’nin Direnişteki rolü konusunda birçok konuşma yaptı. Peki İsrail, kendisi için ikisi de kötü olan bunlardan birini neden seçsin?
- Mevcut haberlere göre İsrail, birçok Suriyeliyi devşirdi, onlardan bazılarını işgal altındaki Filistin topraklarında tedavi ederek kazandı. Kimilerinin yoksulluğunu istismar etti, onlardan bazıları da gelecekte İsrail’le işbirliği yapmaları için seçildi. İlerideki aşamalarda onlara karşı nasıl bir tavır öngörüyorsunuz?
- Bu doğru; ama tüm insanları bir grup olarak göremeyiz. Onların bu yanlış yola gitmelerinin çeşitli sebepleri var. Bu, vatana ve tüm Suriye vatandaşlarına yönelik bir yanlıştır. Ama sonuçta onlar bu vatanın evladıdır.
Biz tüm bu alanlarda sorumluyuz. Yalnızca bu yanlış işi yapan kişiyi kusurlu göremeyiz. Bir ülkede cinayetler yayılıyorsa bunun karşısında sadece güvenlik kurumları değil, herkes sorumludur.
Öncelikle bu kişiler kazanılmalı ve ondan sonra da bu durumun ortaya çıkmasına neden olan etkenleri ortadan kaldırmalıyız. Bu etkenler, bu söyleşiye sığmayacak kadar çoktur.
- Bir süre önce işgalci siyonistlere karşı koyabilmek için Suriye hava savunmasının modernizasyonundan söz ettiniz. Siyonist rejim liderleri, Suriye’nin derinliklerini vurma tehdidinde bulundu. Buna nasıl karşı koyacaksınız nitekim son dönemlerde Siyonist rejimin saldırılarına cevap verme dengesi oluşmuş durumda.
- Biz saldırıları asla cevapsız bırakmayacağız. Mevcut askerî imkânlar çerçevesinde İsrail’e cevap vermeyi durdurmayacağız. Askerî imkânlar ne kadar iyileşirse cevapların düzeyi de o kadar güçlü olacak.
Gerçek şu ki İsrail’e en güçlü cevap, İsrail ordusunun Suriye içinde vurulmasıdır. Bununla açık bir şekilde İsrail çıkarları doğrultusunda hareket eden terörist grupları kastediyoruz.
Onlar en başından beri Suriye hava savunma sistemlerine saldırdılar. Onlara Amerika ve İsrail yol gösteriyor.
İsrail’e siyasi ve askerî düzeylerde ve diğer düzeylerde ilk saldırı, İsrail’in Suriye içindeki teröristlerinin vurulmasıdır. IŞİD, Nusra ve diğer terörist gruplar, İsrail’in planlarıyla doğrudan ilişkilidir.
- İsrail saldırılarını arttırırsa, siz de cevap vermeye hazır mısınız?
- Şu an zaten böyle oluyor. Siyonist rejim saldırılarını arttırdıkça biz de cevap vermeye devam edeceğiz. Biz, imkânlarımız ölçüsünde her şeyi yapacağız. Cevap verme konusunda siyasi bir karara ihtiyaç yok.
Şunu açıkça vurgulayayım. İsrail saldırılarına cevap vermemiz bir siyasi karar değildir, bir ulusal karardır ve bu karar da ilk günden beri alınmıştır.
- Basında S-300 hava savunma sistemleriyle ilgili birçok haber yayımlandı. Moskova önce bu füzeleri Suriye’ye vereceğiz dedi; sonra da kesinlikle vermeyeceğiz dedi. Sizce S-300’lerin Suriye’ye teslimi konusunda neden tereddütler var? Hâlbuki dışarıdan bazıları S-400’leri almaya çalışıyor.
- Bildiğiniz gibi askerî meseleler, siyasi işlerin bir parçasıdır. Sonuç itibarıyla askerî konularda yapılan açıklamalar bile siyasi mesajlar taşırlar.
Rusya neden S-300’leri Suriye’ye teslim edeceğini veya teslim etmek istemediğini söyledi şeklindeki sorunuzu Rus tarafına sormalısınız. Zira bu mesele siyasi konularla ilgili olabilir.
Suriye’yi askerî açıdan ilgilendirdiği kadarıyla hangi silahın teslim edilip edilmeyeceğini tayin eden biz değiliz.
Son yapılan üçlü saldırıya (ABD, İngiltere ve Fransa saldırısı) daha sonra da İsrail saldırısına karşı koyarken Suriye hangi silahı kullandığını açıklamadı. Biz yerel askerî özelliklerimizi açıklamıyoruz. Dolayısıyla S-300’ler Suriye’ye teslim edilse de edilmese de bzi bu konuda bir açıklama yapmayacağız. Mevcut silahlar ihtiyaç halinde kullanılacak.
- Belli bir silahı modernize ettiniz mi?
- Silah yalnızca kullanmak içindir, biz sahip olduğumuz silahları açıklamıyoruz onları sadece kullanıyoruz.
- Güney bölgesindeki durumun karmaşıklığı dikkate alındığında bu mesele sadece Suriye coğrafyasıyla sınırlı değil. Bu bölgede birçok taraf da hazır bulunuyor. Bu meseleyi nasıl çözeceksiniz?
- Siz iki eksenden söz ediyorsunuz. Birincisi terörizmi destekleyen eksen. Amerika, İsrail, bazı gruplar, bazı Arap ülkeleri ve Arap olmayan bazı ülkeler bu eksende yer alıyor. İkinci eksen ise terörizme karşı eksendir.
Terörizmi destekleyen birinci eksen, toprak ele geçirmeye; ikinci eksen ise bağımsızlığı elde etmeye çalışıyor.
Dolayısıyla bu iki eksenden biri zafer kazanmadıkça bu karmaşık durumun sonucunu söyleyebilmek zor.
En azından terörizme karşı Direniş Ekseni ile ilgili olarak şunu diyebiliriz ki bu eksen, Suriye topraklarının terörizmden temizlenmesinden taviz vermiyor ve Suriye topraklarında tek bir noktayı dahi teröristlere bırakmıyor.
Karşı eksene gelince, şu soruyu sormalıyız: Acaba temel gerçeklik değişiyor mu? Bekleyip görelim. Ancak içeriğini ve inancını hiç değiştirmiyor. Kim bilir gerçekliklerin dayattığı siyasi adımlarla belki de değiştirir.
- Güney cephesi de bu çerçevededir. “MOC Operasyon odası” Suriye savaşının başından beri, durmadı ve hâlâ aktif durumda. İsrail’le doğrudan irtibat halinde. Son zamanlarda faaliyetlerine yeniden başladığını gördük. Yeniden aktif olması için birçok temas ve çaba gösteriliyor. Acaba bunun anlamı şu mudur: Suriye devleti, doğacak sonuçları bir tarafa bırakarak güney bölgesindeki savaşı askerî yollarla bitirmek yönünde mi gidiyor? Ya da bir çıkmaz mı yaşanıyor? Savaşın işini bitirmek Suriye liderliği açısından mümkün müdür?
- “MOC operasyon odasının” bu kararla bir ilgisi yok. Bu operasyon odası, teröristlerin katılımı ve rolüyle Suriye’ye karşı savaşla başından beri ilgilidir. Yani MOC operasyon odası, teröristlerin katılımıyla oluşturuldu ve onları askerî açıdan yönlendirdi. O halde bu operasyon odasının varlığını sürdürmesi, teröristlerin varlığını sürdürmesine bağlıdır. Yani onlar daha fazla terörist eylem yapmaya hazırlar. Yani bu, Suriye devletinin rolüne bağlı olmaktan çok onlara bağlıdır.
Bizim rolümüzün MOC operasyon odasıyla ilgisi yok. Bizim kararımız en başından beri tüm Suriye topraklarının kurtarılmasıydı. Güneye, kuzeye, doğuya veya batıya ne zaman yöneleceğimiz meselesi, askerî bir meseledir.
Biz şu an bu operasyon odasını göz ardı ederek güney tarafına yöneldik ve siyasi sürece fırsat veriyoruz. Eğer bu başarılı olmazsa güç kullanarak kurtarmaktan başka yol yok.
- Amerika Tenef’ten çekilecek mi?
- Amerika, Tenef’ten çekilmeye hazır olduğunu söylüyor. Ama herkes biliyor ki ve tarih de ispat ediyor ki Amerika yalancıdır. O halde biz buna neden inanalım? Bekleyip ne olacağını göreceğiz.
- Ürdün’de yaşanan olayların güney cephesi ile bir ilgisi var mı? Yani size göre bu bölgede yaşananlarla ilgili mi?
- Basından duyduklarımızın dışında bu konuyla ilgili kesin bilgilerimiz yok. Her hâlükâarda Ürdün’e sükunet ve siyasi istikrar arzu ederiz. Bu ülkede kaos yaşanmasını istemeyiz. Çünkü bunun bizim için de olumsuz sonuçları olur.
- Filistin direnişi, sizden talepte bulunursa siyasi ve askerî destek vermeye hazır mısınız?
- Biz siyasi açıdan değişmedik. Filistin meselesi, bizim için on yıl öncesi, onlarca yıl öncesi gibidir, değişmemiştir.
Vereceğimiz destek iki şeyle bağlantılıdır. Birincisi, şu an Suriye’nin imkânları, hiç kuşkusuz Suriye topraklarının terörizmden temizlenmesine öncelik vermektedir. İkincisi ise Filistin’in durumuyla ve Filistin içinde anlaşılabilecek olan taraflarla bağlantılıdır.
- Biz direniş derken diğer taraftan da söz ediyoruz. Teröre karşı savaşında Suriye’nin yanında yer alan ülkelerin yanı sıra Lübnan Direnişi Hizbullah’ın da rolü oldu. Teröre karşı savaşta birçok fedakârlıklar yaptılar. Sayın Başkan, savaşçılar ile şehit ve yaralı ailelerine neler söylemek istersiniz?
- Suriye topraklarını ve vatandaşlarını savunmak için gelen Lübnan Direnişi, Irak’tan gelen kardeşlerimiz ve burada isimlerini anmadığım diğerleriyle ilgili olarak bu söyleşi vesilesiyle şunu vurguluyorum ki Iraklı kardeşlerimiz, diğer ülkelerden gelenler, İran’dan gelenler, Suriye’de kan verdiler.
Biz bunların tamamını Suriyeli şehitlerle yaralılarla ve onların aileleriyle aynı noktada görmeliyiz. Onları ifade etmek için tüm kelimeleri, sözleri ve edebiyatı toplasak onların kanlarının bir damlasına denk olmaz. Çünkü söz, onların verdiklerinin yanında çok küçüktür. Tarihin onlar hakkında yazacağı çok daha önemlidir.
Gerçeklik, tarih burada yazılmıştır dediğimiz zamandır. Tarihin stratejiye ve taktiğe ihtiyacı var. Ama stratejik gerçeklik, yeryüzünde pratik olarak uygulanmadıkça bir değeri yoktur. O sadece bir fikir olarak kalır, onu kitaplara, makalelere koyarız. Ama gerçeklik şudur: Tüm bu ülkelerdeki bu insanlar ve direniş grupları, siyaseti değil gerçek tarihi yazdılar.
Sizin sorunuz vesilesiyle tüm sevgi ve hürmetlerimi, savaşçılara, şehitlere, yaralılara ve Suriye’yi savunmaları için onları buraya gönderen kahraman ailelerine takdim ediyorum. Bu aileler, şimdiki ve gelecek nesiller için birer ahlak ve ilke modelidir.
- Sayın Başkan, izin verirseniz biraz siyasi konulara geri dönelim. Suriye’nin güney cephesi, bölgenin genel durumu ve ülke çapındaki genel kazanımlardan bahsedelim. Bunun en barizi de üçlü ittifaktır (Suriye, İran, Rusya). Bu ittifakın mahiyeti nedir? Bu ittifak, terörle mücadeleyle ve Suriye sahasındaki gelişmelerle mi ilgilidir? Son dönemde bu ittifakta çatlaklar oluştuğu yönünde iddialar söz konusu.
Bu iddiaları nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizin bunun hakkındaki görüşünüz nedir? Bu ittifakın pratik gerçekliği nedir?
- Öncelikle Suriye-İran ilişkilerinden bahsedecek olursak şunu söylemeliyiz ki iki ülke arasındaki ittifak 40 yıl öncesinde Ortadoğu’daki çeşitli şartlarda ortaya çıktı ve hâlâ da devam etmektedir. Dolayısıyla bunun geçiciliğinden söz etmek için herhangi bir sebep yok.
Yeni dönemde de Suriye savaşına Rusların da girmesiyle sonuçta bu üçlü ittifak meydana geldi.
Bizim Rusya ile ilişkilerimizin geçmişi 70 yıl öncesine dayanır. Bu ilişkiler çeşitli değişimler geçirdi. Sovyetler Birliğinin çökmesi, Boris Yeltsin’in devlet başkanı olması ile ilişkilerimizin seviyesi düştü; ama yine de bu, ilişkilerde bir altüst oluş değildi.
Rusya, her zaman Suriye’yle dostluk ilişkisinde oldu. Biz de ülkemize uygulanan kuşatma ve ambargolar sırsında başta silah olmak üzere birçok malı Rusya’dan temin ettik.
Bu yüzden geçici veya çıkar ilişkisine dayalı ittifaklar veya çıkar hesabı için ilişkilerden vazgeçmek, Rusların tabiatında yoktur. Tam tersine iki ülkenin ilişkisi stratejiktir.
Ama siyasi açıklamalar, bu tür yorumların yapılmasına neden olabilir. Elbette bu tür açıklamalarda hedef çeşitli taraflara mesajlar göndermektir. Ayrıca bazen de dil açısından belirli terimleri seçmekte başarısız olunması mümkündür; bu da açıklamayı kastedilen anlamdan tamamen farklı olan başka bir yöne sevk edebilir. Ancak açıklamaları genel hava içinde göz önünde bulundurmak gerekir.
Rusya’nın İran hakkındaki bakışı stratejiktir. Şam açısından Rusya, Suriye’nin iç işlerine müdahale etmiyor. Böyle bir görüşe sahip olsa bunu söz konusu eder. Ancak bu konudaki nihai karar yönetimin ve Suriye halkınındır. Suriye açısından bu temel bir ilkedir. Bu yüzden iki ülkenin ilişkisi stratejiktir. Görüş ayrılıklarının olması halinde –ki bu da doğaldır- zira Suriye yönetiminin içinde de bazen görüş ayrılıkları olmaktadır. Dolayısıyla birtakım taktik konularda ihtilaflarımız olabilir. Zaten burada şu soru sorulur: Her konuda görüş birliği içindeysek o halde neden müzakere yapıyoruz? Görüş birliğine varmak için müzakereler yapıyoruz.
- Peki bu ittifak güçleniyor mu?
- Tabi mevcut gerçekliği ve durumu dikkate aldığımızda ve uluslararası çıkarların ve gelişmelerin de hükmüyle karşı eksen terörizmi destekledikçe bu ittifak da güçleniyor. Suriye, İran ve Rusya, terörizmi sadece Suriye’ye değil dünyadaki tüm ülkelere yönelik bir tehlike olarak görüyor.
Suriye, İran ve Rusya, uluslararası yasalara bağlılığın önemini hissediyor ve mevcut durum dikkate alındığında bu ittifak sürmelidir.
- Bazıları, İranlıların Suriye’den çıkarılması gerektiğini belirterek Şam’ın bu sayede siyasi tavizler elde edebileceğini söylüyor. Bu konuda siyasi, manevi veya askerî bir fiyat söz konusu mudur?
- Başlangıçta da söylediğim gibi bu ilişki pazarlık piyasasına arz edilmeyeceğine göre bunun için herhangi bir fiyat da belirlenemez. Cevap son derece açık:
Başta Suudi Arabistan olmak üzere çeşitli ülkeler, Suriye savaşının başından bugüne kadar çeşitli aşamalarda şu teklifi yaptılar: Şam, Tahran’la ilişkisini keserse Suriye’nin durumu normale dönecek. Ama bu bizim tarafımızdan kesinlikle reddedildi.
- Bu çerçevede Arabistan’dan bir teklif yapıldı mı?
- Savaş aşamasında mı?
- Evet
- Evet, birçok defa. Bunu açıkça söz konusu ettiler.
- Nasıl yani doğrudan mı?
- Evet doğrudan... İran’la ilişki asıl meseleydi. Arabistan’ın bu konudaki tutumu tamamen açıktır. Ben gizli bir meseleden bahsetmiyorum.
