- emrekose.substack.com
Çevirmenin notu: Yılbaşı gecesi Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin (DHC) Makeyevka kentindeki Rus birliklerini çok namlulu roketatar sistemlerle hedef alarak 89 askerin hayatını kaybetmesine neden oldu. Rus gazeteci Oleg İsaiçenko’ya konuşan uzmanlar, hadisenin sebebinin yoğun cep telefonu kullanımı olduğunu belirtirken, emekli yarbay İgor Garnov da hava savunma sistemlerinin HIMARS füzelerini durduramamasının olası sebeplerini değerlendiriyor.
Ukrayna’nın Makeyevka’daki saldırısı, ordunun telefonlara karşı tutumunu değiştirecek
Oleg İsaiçenko — Vzglyad.ru / 4 Ocak 2023
89 askerin hayatını kaybettiği Makeyevka faciasıyla ilgili yeni detaylar ortaya çıktı. Savunma Bakanlığı’na göre düşman, yılbaşı gecesi cep telefonlarının yoğun olarak kullanılması nedeniyle Rus askerlerinin nerede olduğunu tespit etmeyi başardı. Askerlerin tespit edilmesini başka hangi faktörler etkilemiş olabilir ve gelecekte benzer trajediler nasıl önlenebilir?
Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin HIMARS roketleriyle Makeevka'daki geçici konuşlanma noktasına düzenlediği saldırı sonucu Rus askerlerinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Savunma Bakanlığı’nın güncellediği verilere göre yılbaşı gecesi, aralarında alay komutan yardımcısı Yarbay Baçurin’in de bulunduğu 89 Rus askeri bombardımanın kurbanı oldu.
Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri Ana Askeri-Siyasi Müdürlüğü Birinci Başkan Yardımcısı Korgeneral Sergey Sevryukov, trajedinin ana sebebinin telefonların personel tarafından düşman silahlarının menziline sokulması ve yoğun şekilde kullanılması olduğunu söyledi.
Sevryukov, gelecekte bu tür trajedilerin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alındığına dair güvence verdi. Hadisenin sebeplerini araştıran bir komisyon var. Soruşturma neticesinde suçlu yetkililer adalet önüne çıkarılacak.
Savunma Bakanlığı ayrıca, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Makeyevka’yı vurduğu MLRS rapmasının karşı ateşle imha edildiğinden de söz etti. Ayrıca, Drujkovka tren istasyonu böglesinde düşmana ait askeri teçhizat ve insan gücü birikimine yönelik saldırılar sonucunda, dört tane daha HIMARS MLRS rampası, dört adet RM-70 “Vampire” MLRS aracı, 800’den fazla roket, sekiz araç ve 200’den fazla Ukraynalı milliyetçi ve yabancı paralı asker yok edildi.
Donetsk Halk Cumhuriyeti lideri Denis Puşilin, aynı zamanda Rus askerlerinin cesaret ve kahramanlık sergilediğini belirtti. Puşilin, Telegram kanalından hasarlı binadan zar zor çıkan askerlerin çoğunun akıllı davrandığını ve yoldaşlarını çıkarmak için geri döndüğünü yazdı. Daha sonra Acil Durumlar Bakanlığı personeli, geldiğinde diğerlerini kurtarmalarına yardımcı oldular. Puşilin, hayatını kaybedenlerden bazılarının meslektaşlarını kurtarmak için döndükten sonra ölenler olduklarını vurguladı.
Buna karşılık Samara oblastı valisi Dmitriy Azarov, şu anda Rostov hastanesinde bulunan yaralı Samaralıları ziyaret etmek istediğini açıkladı. Ona göre Savunma Bakanlığı temsilcileri de savaşçıları ziyaret edecek. Ordunun ne tür bir desteğe ihtiyacı olduğu yerinde kararlaştırılacak. Daha önce savaşçıların kendi bölgelerinde ve ülkenin önde gelen bölge hastanelerinde tedavi görmesine dönük bir anlaşma vardı.
Vali, askeri personelin yakınlarına da sabırlı olmaları ve resmi açıklamayı beklemeleri çağrısında bulundu. Azarov, şu anda hayatını kaybedenlerin kimliklerinin tespit edilmesi ve yaralıların hastanelere kaydedilmesi için gerekli tüm tedbirlerin alındığını da sözlerine ekledi.
Uzmanlara göre ilk başta askeri personelin geçici konuşlanma noktalarında cep telefonu kullanımına son verilmeli. Bu durumda sivilde kullanılan telefonla orduda kullanılan telefon farklı olmalı. İkincisi, telefonlar doğrudan cephede çeşitli savaş misyonlarını halletmek için yararlı olabilir.
Plehanov Rusya Ekonomi Üniversitesi Siyasi Analiz ve Sosyo-Psikolojik Süreçler Bölümü’nden Doç. Aleksander Perendjiyev, Vzglayd gazetesine verdiği demeçte “Çeşitli tip ve modellerdeki mobil cihazlar tarafından iletilen verilerin düşman keşiflerinin ilgisini çekebileceği konusunda net bir anlayış var. Bu, fazla sayıda askerin bulunduğu geçici konumlarda hiçbir şekilde telefon kullanılamayacağı anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
Perendjiyev, “Bu sorun, sıkı idari yöntemlerle çözülmeli; telefonları toplamanız yeterli. Acilen arama yapması gerekenler sadece komutanın izniyle ve güvenli bir mesafeye uzaklaşarak yapsın. Bunlar alınması gereken tedbirlerden sadece birkaçı” diye kaydetti.
Uzman, “Ne yazık ki Makeyevka’daki trajedi herkes için ağır bir ders olacak. Artık askerlerin cep telefonlarına karşı farklı bir tavır takınacağını düşünüyorum. Ve yoldaşlarının telefon kullandığını fark ettiklerinde alıp parçalayacaklar” vurgusunu yaptı.
Ayrıca uzman, “İlaveten askerler ile yakınları arasında teması sürdürme ihtiyacı söz konusuysa burada aktif olarak ‘Polevoy poçtıy’ın kullanılması önemli. Bu köklü bir kurum, zamanında test edildi. Ancak çalışma prensipleri modern gerçekler dikkate alınarak güncellenmeli” diye ekledi.
Perendjiyev, “Tek bir noktada büyük bir insan kalabalığı olduğu gerçeğine gelince yaşananların tüm sebeplerini dikkatlice incelemek önemli. Oluşumların konumu ve kuvvetlerin hizalanması, savaş düzenlemelerine göre yapılır. Bunda her şey yazılı; sayıları ve askerlerin konuşlandırılmasına ilişkin kurallara yeni bir şey eklenmedi” değerlendirmesini yaptı.
Askeri uzman Mihail Onufriyenko, Vzglyad gazetesine yaptığı açıklamada “Fakat trajediye yol açabilecek tek faktör cep telefonu kullanımı değil. Gizli ve uydu istihbarat faaliyetlerini göz ardı etmiyorum. Düşman, askeri oluşumların yerini tespit edebilir ve bunları, çeşitli türlerdeki istihbarat verilerinin toplandığı karargaha aktarabilir” diye vurguladı.
Onufriyenko, “Aynı zamanda, düşman silahlarının menzilinde insanların birikmesi çoğu zaman kaçınılmazdır. Ordu birliklerinin bir dizi insanı özel evlere yerleştirmesi imkansızdır, zira uyum içinde hareket etmeleri ve temas hattı boyunca düzenli olarak personel rotasyonu yapmaları gerekir. Bu nedenle, gelecekte bu tür trajedilerin önlenmesi sorunu kapsamlı bir şekilde ele alınmalı” diye ekledi.
Askeri uzman Vadim Kozyulin ise, gazeteye “Hücresel iletişim en yakın baz istasyonu üzerinden çalışır. Ayrıca düşmanın bu istasyonlardan geçen trafiği izlemeyi sağlayan teknik araçları var. Kişisel cihazlardan ağa erişimin nerede ve kaç kez kaydedildiğini gerçek zamanlı olarak görebilir ve bu verileri füze saldırıları için hedef ayarı olarak kullanabilirsiniz” açıklamasını yaptı.
Uzman, “Amerikan ve İngiliz teknik istihbaratı, çeşitli iletişim araçlarını okuyabilen özel sistemlere sahip. Ek olarak uzay da dahil olmak üzere çeşitli türlerdeki istihbarat verilerini Ukrayna ordusu ve istihbarat teşkilatlarıyla paylaştıklarının gayet iyi farkındayız” diye kaydetti.
Bununla beraber uzman, “Bu yüzden Suriye deneyimine dayanarak orduda teefon kullanımı, özel harekâttan çok önce yasaklanmıştı. Doğru, pratikte de görüleceği gibi yasak esas olarak akıllı telefonlar için geçerli ve tuşlu telefonlar için değil. Ayrıca temas hattına yakın bölgelerde düşmanın teknik kabiliyetlerini unutmamak ve tüm talimatları yerine getirmek gerekir” diye konuştu.
Kozyulin, “Burada muhtemelen, sözümona korunaklı yerde telefonların toplu olarak açılması ve kullanılması, fark edilmeye sebep oldu ve büyük bir trajediye yol açtı. Fakat gizli istihbaratın rolünü göz ardı etmiyorum. Askeri ve teçhizat toplanmasının fark edilmesi için birinin bu verileri Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine aktarması yeterli. Ve 1 Ocak gece yarısındaki saldırı, Ukraynalı militanların ordumuz tarafından dikkate alınması gereken özel bir imzası” yorumunu yaptı.
“HIMARS”lar Makeyevka’ya nasıl ulaştı?
İgor Garnov — Vzglyad.ru / 7 Ocak 2023
Makeyevka’da yaşanan trajedi insana şu zor soruyu sorduruyor; Rus hava savunma sistemleri uyuyor mu? Bildiğiniz üzere altı “HIMARS” roketinden sadece ikisi düşürülebildi, dördü hedefe isabet etti. Onlarca Rus askeri öldürüldü.
Bu sorunun kısa bir yanıtı var; hayır, uçaksavar füze sistemleri olması gerektiği çalışıyor ve saldırılara mümkün olduğunca karşılık veriyor. Tek mesele, imkanların neler olduğu ve nasıl kullanılacağı.
Pek çok insan, örneğin “Pantsir-S1” hava savunma sisteminin performans özelliklerine bakıyor; vurulan bölgeye en uzak sistemler 20 kilometre mesafede, o halde 19 kilometrede konuşlanmak mümkün ve birliğiniz [veya bölgeniz, Makeyevka] hava savunmasının güvencesi altında olur. Aslında her şey bundan çok daha karmaşık.
Ve menzildeki alan, hava savunma sisteminin konumuna göre sabit olmaz. Hedefin hızına, irtifasına ve rota parametresine [hava savunma sistemi ile hedefin rotası arasındaki kilometre cinsinden mesafe] bağlı olur. Dolayısıyla hava savunma kümeleşmesinin muhafaza misyonu adı verilen, toplam imha alanını yansıtan haritalara bakmanız gerekir. Çoğu, araziye, hava savunma sistemlerinin belirli konumlarına, radarların ve mürettebatın çalışma programına bağlı olur.
Bir veya iki savaş aracıyla gerçekleştirilen geniş çaplı bir hava saldırısını ne “Pantsir”, ne “Tor” ne de “Buk” püskürtebilir. Bu ancak planlaması iyi yapılmış ve yoğun bir hava savunma kümeleşmesiyle mümkün. Ve karma sınıfların komutanları her zaman hava savunma sistemlerini birer birer kurma eğiliminde olur. Kendi görevleri vardır, bu anlaşılabilir.
Şu soruyu sorabilirsiniz; nasıl yani, bu büyük bir saldırı mıydı? Sadece altı roketten söz ediyoruz.
Evet, sadece altı. Ama sadece bu saldırıda kullanılanı. Öncesinde kaç tane geldi? Rus hava savunma sistemleri bu saldırıyı püskürtmeden evvel kaç tane roket ateşledi? Bunlara yeni mühimmat getirilebildi mi, yeniden doldurmayı başardılar mı? Belki de son birkaç roketle neredeyse boşlardı?
Bunlar hiç de gözardı edilmedi, özellikle İsrailliler Suriye’yle karşı karşıyayken bu tür taktikleri — hava savunmasının aşırı doygunluğu — nasıl kullanacaklarını çok iyi öğrendiler. Demem o ki Ukrayna’nın enerji altyapısını hedef alan Rus saldırıları, Ukrayna hava savunmasını aldatmak üzere, tam olarak aynı algoritmaya göre gerçekleştiriliyor. Düşmanın bizden daha aptal olduğunu düşünmeyin.
Amerikan yapımı çok namlulu roketatar sistemlere karşı mücadele, mühimmat depolarının imhası, Rus birlikleri tarafından mümkün olduğunca aktif bir şekilde yürütülüyor. Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı’na göre, geçen yıl içinde 23 “HIMARS” sistemi imha edildi ve sadece yeni yılın ilk üç gününde yedi, 6 Ocak’ta sekiz tanesi imha edildi. Hatta cepheye teslim edilmekte olan trendeki iki araç da cephaneleriyle birlikte imha edildi.
Hava savunması, fırlatılan roketlere karşı koyar. Bu savunma hattının son ayağı. Hava savunma ekiplerimiz ve komuta noktaları, M-270 MLRS ve M-142 HIMARS sistemlerinde kullanılan GMLRS A30 ve A31 roketlerini etkin bir şekilde imha etmeyi öğrendi. Fakat bunlar, komplekslerimizin imha etmek üzere tasarlandığı hedefler değil.
“HIMARS”lar tarafından kullanılanlar da dahil olmak üzere MLRS roketleri epey zor hedefler. Yüksek hızlı, ufak boyutlu; bu nedenle neredeyse hiç fark edilmiyorlar. Boyutu fırlatma rampasında bile önemsiz görünür; yalnızca 227 milimetre çapında ve 4 metre uzunluğunda bir “borudan” söz ediyoruz. Ve birkaç saniyelik uçuşta yakıtını tükettikten sonra bu bordan geriye bir savaş başlığı ve teçhizatla sadece 2 metre kadar kalıyor, fakat isabet etmesi halinde yıkım fazla olabilir. Böyle bir hedefi yok etmek, mermiye mermi vurmaya benzer.
Elbette ne askeri bilim ne de Rus savunma sanayisi boş duruyor. Şimdiden MLRS roketlerine karşı koymak da dahil, hava savunmasının etkinliğini artırmak üzere yeni teknik çözümler geliştiriliyor. Örneğin ilk çözüm Buk-M3 hava savunma sistemine 9M317M füzesinin çubuk harp başlığı ile ufak hedefleri vurma imkanını artıran yeni bir yazılım geliştirilerek hayata geçirildi. Silahlı mücadelenin yeni gerçeklerini dikkate alan, tümden yeni sistemler de geliştiriliyor.
Hava savunması giderek daha karmaşık ve çok yönlü hale geliyor. Ancak aynı zamanda MLRS roketleri [mermileri] daima en zorlu hava hedefleri değiller. Her şeyden evvel yüksekten uçtukları için, gizleme teknolojilerine rağmen radar ve hava savunma sistemleri tarafından her zaman kolayca tespit edilecekler. Bu, yok edilecekleri anlamına gelir. Tek mesele, kullanıma hazır füzelerin — uçaksavar güdümlü füzelerinin — sayısı. Hava savunma sisteminin mühimmat yükünü arttırmanın yanı sıra yeniden yükleme sürelerinin kısatılması gerekiyor.
Uzun yıllar boyunca önde gelen askeri güçler, yüksek irtifa ve yüksek hız sahibi büyük dron tasarımlarına güvendiler. Fakat bunlar sadece hava savunma sisteminin olmadığı yerlerde iyiler. Özel harekât, sivil quadrocopter şeklindeki önemsiz şeylerin 10 dakikalık uçuşta bile çok daha tehlikeli olduğunu ve birçok hedefi etkili bir şekilde vurabileceğini açıkça gösterdi.
Bu, tasarımcılar açısından işleri zorlaştırıyor; İHA’larla mücadele etmek için büyük araçlar üretmeye acil ihtiyaç var. Bu temas hattındaki bir müfrezeden büyük ve önemli varlıkları koruyan hava savunma gruplarına kadar her seviyede lazım. Son olarak, yeni AWACS uçağının tasarımına öncelik vermek, en azından şimdilik A-100 uçağının seri üretiminin başlatılmasına öncelik vermek gerekiyor. Öneilen düşük kapasiteli radarlara sahip hafif hava araçları, seyir füzelerini tespit etme sorununa çözüm değil.
Geçenlerde Savunma Bakanı, Rusya Silahlı Kuvvetlerinde yeni oluşumların kurulduğunu duyurdu. Adı geçenler arasında yeni hava savunma tümenleri yok. Ancak günün sonunda hava savunmasının inşası ve donatılması konularına gereken özenin gösterileceğine şüphe yok.
