Korkut Boratav

“Sözde yetkili” tüm kurumlar, Reis’in iradesini hayata geçirmekle görevlendirilmiştir. Sayıştay ve parlamento devre dışıdır; tüm denetim, denetleme organları, yargı Reis’e bağlıdır. Peşinen hüküm verilmiştir: Uygun görülen şirketler (“yarenler”) kurtarılacaktır

Siyaset dünyasını yakından izleyen bir gazeteci, Kemal Can, Türkiye’deki son gelişmeleri “lütuf düzeni” olarak nitelendiriyor (Cumhuriyet, 20 Ağustos). Önemli gözlemlere dayanıyor. Bazılarını aktarıyorum:

“Uzun bir süredir AKP bir siyasi parti değil. Erdoğan’ın seçim işleri dairesi olarak kullandığı bir hizmet birimi. Partide görev alacaklar ve görevlerin nasıl yapılacağına bizzat Erdoğan karar veriyor.”

“Bütün Türkiye için uygulanan ‘lütuf düzeni’ en mükemmel şekilde AKP’de icra ediliyor. Herkes mücadele ederek, hak ederek değil, ‘Reis’ lütfettiği için göreve geliyor, görevde kalıyor.”

IMF Raporu, 2017’de ekonomiyi aşırı ısındıran genişleyici maliye ve para politikalarına bu yıl son verilmesini ısrarla öneriyor. AKP iktidarı ise, nisan ve mayısta teşvik, transfer, ikramiye öğelerinden oluşan iki genişletici seçim paketi daha ilan etti

Türkiye’de finansal gerilim martta başladı; mayıs başında döviz fiyatları ve piyasa faizleri bir krizin ön-koşullarını düşündüren boyutlara tırmandı.

“Yükselen piyasa ekonomileri”nden de hızlı fon çıkışları başlamış durumdadır. Batı finans basını, bu olumsuz dalganın sürekli olup olmayacağını tartışmaktadır; ama, bir konuda teşhis birliği içindedir: Yükselen piyasaların kırılgan, zayıf halkalarının sert etkileneceği bir ortam oluşmuştur.

“Hangi ülkeler?” sorusuna verilen yanıtların tümünde (Arjantin, Güney Afrika, bazen Rusya ile birlikte) Türkiye yer almaktadır

IMF’nin Türkiye raporu

Yükselen piyasalara dönük risk iştahının sönmesi, sıcak paranın hızlı çıkışına yol açar. ABD’li dev yatırım bankası Morgan Stanley’e göre ise yükselen piyasalarda en kırılgan beş ülke arasında Türkiye de bulunuyor

‘Risk iştahı’ frenlenirse…

Batı borsalarına ve çevre ekonomilerine para girişi sürüyor. Dow Jones endeksi 22000 eşiğini aştı; dolar kesintisiz ucuzladı. Yine de dünya ekonomisini izleyen iktisat çevrelerinde “korku dağları bekliyor…”. Zira, aşırı finansal şişkinliğin hayra alamet olmadığı, yakın geçmişin deneyimleri ile öğrenilmiştir.

Yaygın bir beklentiye göre, balonlaşma, yükselen piyasa ekonomilerine dönük fon akımlarında ani bir durma ile sönmeye başlayacaktır. Otuz civarında ülkeden oluşan (ve Türkiye’nin de dahil olduğu) büyük çevre ekonomilerini etkileyen finansal dalganın tersine dönme olasılığı tartışılıyor.

SBF’den uzaklaştırılanların tümünü, kendi çocuklarım gibi benimsiyorum. Öğrencilerim, asistanlarım, ortak çalışmalar yaptığım meslektaşlarım var.

Babamdan dinlediğim, tanık olduğum, yaşadığım 85 yıllık “üniversite tasfiyeleri” üzerinde anılarımın, izlenimlerimin bir bölümünü BirGün okurlarıyla paylaşmak istiyorum1.

Ortalama işçi veya köylünün milli gelir artışlarından payı gerilemiştir ama gelir düzeyleri yükselmiş, yoksullaşma söz konusu olmamıştır. Bu iki sınıfın ortalama tüketim artışları, gelirlerinin üzerinde seyretmiştir
 

Bir kriz konjonktürünün eşiğinde olduğumuz anlaşılıyor. Bu tür dönemeçler, ekonominin gelişim doğrultusunda sert virajlara yol açabilir. Geçmişe dönük bilançolar da böyle dönemlerde anlamlı olur.

İlk Bilanço: Bağımlılık içinde durgunlaşma

Geçen hafta bu köşede AKP ekonomisinin bir özet bilançosunu çıkardım: Zaman içinde artan dış kaynak girişlerine ve cari işlem açıklarına rağmen, sermaye birikimi oranı düşük kalmakta; büyüme hızı da gerilemektedir.

Sağlıksız bir sentez söz konusudur: Artan bağımlılık ⇒ düşük sermaye birikimi ⇒ durgunlaşma…

AKP iktidarı (2003-2015) yıllarında Türkiye’ye toplam yabancı sermaye girişlerinin dolarlı milli gelir toplamına oranı %6,9’dur.