iş güvenliği

İzmir’de bulunan Akar Tekstil fabrikasında bir işçinin koronavirüse yakalanması üzerine iş bırakan işçilere, patronun sopalı adamları saldırdı. İzmir’in Çiğli ilçesinde bulunan Akar Tekstil fabrikasında bir işçinin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) testinin pozitif çıkması üzerine işçiler, İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yasasının 13. maddesine dayanarak işten kaçınma haklarını kullandılar ve üretimi durdurdular. İşçilerin iş bırakması üzerine eli sopalı bir grup işçilere saldırdı. Patron işçileri işten atmakla tehdit etti.  Evrensel’in haberine göre, işçiler açıklama yapılmasını ve fabrikada çalışmanın durdurulmasını beklerken patron Hayrettin Akar, işçilere yaptığı konuşmada iş yerinde vaka olmadığını ileri sürüp Sağlık Bakanlığının fabrikada alınan önlemleri onayladığını ve “çalışılabilir” dediğini söyledi, işbaşı yapılmasını istedi. İşten atmakla tehdit etti İşçilere, “Bu ayın 20’sine kadar siparişlerimiz var, ayın 10’unda maaşınızı ödeyebilmem için çalışacağız. Sonrası için de kısa çalışmaya başvuracağız” diyen patron, işçileri işbaşı yapmamaları durumunda işten atmakla tehdit etti. İl Sağlık Kurulundan görevlilerin fabrikaya geleceği bilgisi ve patronun çağrısı üzerine işçiler işbaşı yaptı. Bu sırada fabrika önüne gelen Deriteks yöneticileri, fabrikada bulunan sağlık görevlilerinin talimatıyla içeri alınmadı. Fabrikaya gelen İl Sağlık Kurulu, bir işçide yeni tip koronavirüs vakası olduğunu doğrulamasına rağmen “Önlemler yeterli, çalışmaya devam edilebilir” kararı işçilerin ve sendikacıların tepkisine neden oldu. Patronun adamları işçilere sopalarla saldırdı Vakanın kesinleşmesiyle işçiler işbaşı yapmadı. Fabrikada örgütlü olan Deriteks İzmir Şube yöneticileri de fabrika önüne geldi. Bu arada eli sopalı bir grup, iş bırakan işçilere saldırdı. İşçilerin cep telefonuyla çektiği videolara da yansıyan saldırı sonrası arbede yaşanırken, fabrikaya gelen polis görüntü almak isteyen Evrensel muhabirini engelledi. Kaynak: TELE 1 / Evrensel

KESK’e bağlı Büro Emekçileri Sendikası (BES), ülke çapında giderek artan Koronavirüs salgını ile ilgili olarak devlet dairelerinde yaşanan sorunların çözümüne ilişkin sendikanın önerilerini ve taleplerini içeren bir açıklamada bulundu. Sendikanın açıklamasında; “Başta Adliyeler, Vergi Daireleri, SGK, Nüfus Müdürlükleri ve İŞKUR olmak üzere birçok kamu kurumunda Covid-19 vaka sayısının giderek arttığı, büro emekçilerinin kalabalık işyerlerinde yaşamını kaybetme riskine rağmen çalışmak zorunda bırakıldığı” belirtilerek; “Vaka sayısının daha fazla artmadan ve ölümler yaşanmadan, vaka tespit edilen işyerlerindeki tüm çalışanlara Covid 19 testinin uygulanması ve zorunlu olmayan hizmetlerin durdurulması” istenildi. Büro Emekçileri Sendikası’nın internet sitesi üzerinden 30 Mart 2020 Pazartesi günü BES Merkez Yönetim Kurulu imzası ile yapılan yazılı açıklama şöyledir: Basına ve Kamuoyuna Büro İşkolunda Covid-19 Vaka Sayısı Artıyor! Uyarıyoruz! Vaka sayısı artmadan ve ölümler yaşanmadan zorunlu olmayan hizmetler durdurulsun! Sendikamızca tespit edilebilen bilgiler:      - İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde virüs tespit edilmesi nedeniyle 6. Sulh Hukuk Mahkemesi kapatılmış, personel karantinaya alınmıştır.   - İstanbul Anadolu Adliyesi’nde 6. Aile Mahkemesi kapatılmıştır.   - İstanbul Anadolu Adliyesi’nde 6. Ağır Ceza Mahkemesinde virüs tespit edilmesi nedeniyle aynı koridorda yer alan 4 Mahkeme kapatılmıştır.   - Bakırköy Adliyesi’nde Yazı İşleri Müdürü olan bir emekçiye Covid 19 teşhisi konulmuş aynı koridorda yer alan 5 Mahkeme kapatılmıştır.   - Ankara Sosyal Güvenlik Kurumu Kayıtdışı İstihdam Daire Başkanlığında görev yapan bir emekçi virüs şüphesi ile sağlık kurumuna yönlendirilmiştir.   - İstanbul Vergi Dairesi Bşk. Mecidiyeköy Uygulama Grup Müdürlüğü Veznesinde bir emekçiye 27 Mart 2020 günü Covid 19 teşhisi konularak hastanede karantinaya alınmıştır.   - İstanbul Vergi Denetim Kurulu Levent Hizmet Biriminde çalışan bir emekçiye 23 Mart 2020 tarihinde Covid 19 teşhisi konulmuş, 29 Mart 2020 tarihinde evde gözetim şartıyla taburcu edilmiştir. Çalışanların tamamı hastaneye gönderilerek, hafta boyu hizmet binası kapatılmıştır.   - İstanbul Vergi Dairesi Bşk. Bostancı Uygulama Grup Müdürlüğü Anadolu Kurumlar Vergi Dairesi Müdürlüğünde 27 Mart 2020 tarihinde Covid 19 teşhisi konulan iki emekçinin, yoğun bakımda tedavileri sürmektedir.   - İstanbul Gaziosmanpaşa Vergi Dairesinde bir emekçinin Covid 19 testi pozitif çıkmasına rağmen henüz, hizmet binasında herhangi bir tedbir alınmamıştır.   - İstanbul Şişli İŞKUR Hizmet Merkezinde bir emekçinin Covid 19 testi pozitif çıkmıştır, bir başka emekçiye de yaşadığı semptomlar nedeniyle test yapılmış sonucu beklenmektedir.  Hizmet binası ilaçlanmıştır.   - Kocaeli- Derince Vergi Dairesinde 2 emekçi de Covid 19 testi pozitif çıkması üzerine Vergi Dairesi kapatılmıştır.   - İzmir-Yamanlar Vergi Dairesinde 1 Vergi Dairesi çalışanında Covid 19 testi pozitif çıkmış ve hastaneye kaldırılmıştır.   - İstanbul-Topkapı Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezinde bir çalışana test uygulanmış ve sonuç pozitif çıkmıştır.   Dünyanın tamamına yakınını etkisi altına alan koronavirüs salgını hızla yayılmaya devam ediyor ve hayatını kaybedenlerin sayısı her geçen gün artıyor.   Biyolojik bir sorun olarak ortaya çıkan virüs karşısında, bütün dünyada egemen olan kapitalist sistem çaresizliğiyle pul pul dökülmektedir. Salgını önlemek için halk sağlığına değil, ekonomilerin ayakta tutulmasına öncelik verilerek tedbirler geciktirilmektedir.  Bütün kapitalist ülkelerde, şirketlerin zararlarını en aza indirmeyi esas alan planlar ilan edildi. Bugün salgının sonuçlarını çok ağır bir biçimde yaşan İtalya başta olmak üzere birçok ülkede emekçiler, virüsün yayılmasını önlemek için üretimin durdurulmasını ancak grevlerle ve iş bırakmalarla sağlayabildiler.   Salgının artmasıyla birlikte bütün ülkelerde sağlık sistemlerinin çöktüğüne tanık olduk. Kamu sağlığı sistemini büyük tekellerin yararına özelleştirerek, kâr edilecek ürüne dönüştüren neoliberal politikaların sonuçları bütün dünyada ölümcül oldu. Bu salgın karşısında emekçilerin çıkarları ile sermayenin çıkarlarının nasıl çatıştığı apaçık görüldü.   Ülkemizde de ilk korona vakasının açıklandığı 11 Mart 2020 tarihinden bugüne kadar salgınla mücadele ve alınacak önlemler konusunda, hükümet halk sağlığını koruyacak geniş tedbirler almak yerine anlık gelişmelere, artan vaka sayısına göre parça parça günübirlik çoğu göstermelik kararlarla durumu idare etmektedir. Hükümet açıkladığı ekonomik programla da salgın karşısında emekçileri değil sermayenin korunmasını esas almıştır.      Bilim insanları ve sağlık örgütleri bu salgınla başa çıkmanın başta gelen unsurunun “İzolasyon ve fiziki mesafenin korunması” olduğunu her gün açıklıyor. Bizler, salgınla etkin mücadele yöntemlerinin kullanılmasını, zorunlu hizmetler dışında üretimin ve kamu hizmetlerinin durdurulmasını, işten atmaların yasaklanmasını, ücretli izin uygulanmasını, evde kalabilmek için temel ihtiyaçların karşılanmasını talep ederken, sermaye ise kârlarının aksamaması için üretimin ve hizmetlerin devam etmesini istiyor. İşçiler, emekçiler, kamu emekçileri işe gidiş gelişlerde, iş yerlerinde, yemekhanelerde virüs karşısında hiçbir koruma olmaksızın çalışmaya zorlanıyor büyük risk altında bırakılıyor. Diğer taraftan en yetkili ağızlardan, magazin dünyasından, evde kaldığında işsiz ve aç kalacak milyonlarca emekçiye “evde kal” çağrısı yapılıyor.   Büro emekçileri olarak biz de bu yaklaşımın sonuçlarını işyerlerimizde yakıcı olarak yaşıyoruz. Hükümetin kamu kurumlarına yönelik açıkladığı tedbirler söylemde çok parlak görünse de uygulamada sorunlar yaşanmaya devam ediyor. İlk günden beri gerek kurum yetkilileri ile görüşerek gerekse yazışmalarla ısrarla uyarmamıza rağmen, salgının yayılma hızı karşısında işyerlerinde alınan tedbirler hem yetersiz olmuştur hem de çoğu önlem için çok geç kalınmıştır. İdari izin ve dönüşümlü çalışma genelgesinin uygulanması dahi günler almıştır.  Bugün itibarıyla salgının geldiği boyut nedeniyle dönüşümlü çalışma tedbiri artık geçerliliğini kaybetmiştir. İşkolumuzda bulunan kurumlarda yurttaşların geliş- gidişleri azalmışsa da başta Adliye, SGK, Nüfus Müdürlükleri, İŞKUR ve Vergi Daireleri olmak üzere birçok kurumda müracaatlar devam etmekte, her gün posta yoluyla gelen çuvallar dolusu evrak taramaları yapılarak sisteme girilmekte, ilgili birimlere dağıtılmakta ve işlem görmektedir. Veznelerde para tahsilatı devam etmektedir. İşyerlerinde düzenli temizlik dahi yapılmamaktadır. Özellikle büyükşehirlerde hizmet binalarının büyüklüğü, Vergi Dairelerinin kompleks biçiminde bir arada bulunması gibi faktörler göz önünde bulundurulduğunda, hizmet üretimi durmadığı sürece alınan kısmi tedbirlerle virüsün yayılmasının durdurulması artık mümkün değildir.    Diğer yandan, milyonların ölümle burun buruna olduğu böylesi bir dönemde hükümetin siyasal ranta dönüştürdüğü kısa çalışma ödeneği uygulaması, İŞKUR’da 23 Mart Pazartesi gününden itibaren olağan dönemin çok üstünde iş yoğunluğu yaratmıştır.  Hizmet binalarına giderek form doldurma işlemleri halen yoğun olarak yapılmaktadır. Bu durum hem İŞKUR emekçilerini hem de başvuran binlerce yurttaşımızı virüsle karşı karşıya bırakmaktadır. İş yükünün artması nedeniyle bazı İl Müdürlüklerinde hafta sonu dahi mesai yaptırılmaktadır. Bugün işsiz kalan binlerce işçi ve işyerlerini kapatmak zorunda kalan işletme sahipleri İŞKUR’a başvurarak çare aramaktadırlar. İşten atmalar yasaklanmadığı, kriz süresince işçilere ücretli izin uygulanmadığı, işsiz kalan emekçiler doğrudan desteklenmediği, işçileri koruyan ekonomik tedbirler alınmadığı için emekçiler gidip kurum önlerinde beklemeye, bu salgın ortamında bürokratik işlemlerle uğraşmaya mecbur bırakılmaktadır. Hükümet almadığı bu tedbirleri İŞKUR çalışanlarının üzerine yıkmaktadır.   Salgın başladığından bugüne kadar yaşadıklarımız göstermektedir ki; alınmayan ve geciktirilen tedbir kararlarıyla salgından en çok emekçiler etkilenmektedir. Zira bir tarafta korunaklı mekanlarda, geçim derdi olmadan kendini korumaya alabilenler, diğer tarafta her gün dışarıya çıkan, toplu taşıma araçları kullanan, sağlık hakkından mahrum, kalabalık işyerlerinde yaşamını kaybetme riskine rağmen çalışmak zorunda olan milyonlarca emekçi var.   Vaka Sayısı Daha Fazla Artmadan ve Ölümler Yaşanmadan;     - Vaka Tespit Edilen İşyerlerinde Bütün Çalışanlara Covid 19 Testinin Uygulanmasını,   - İşyerlerinde Koruyucu Sağlık Önlemlerinin Alınmasını,   - Zorunlu Olmayan Hizmetlerin Durdurulmasını İSTİYORUZ!             BÜRO EMEKÇİLERİ SENDİKASI Merkez Yönetim Kurulu 30 Mart 2020

TÜRK-İŞ, koronavirüs (covid-19) salgını ile ilgili işyerlerinde yaşanan sorunların çözümü karşı talepler içeren bir açıklamayı kamuoyu ile yazılı olarak paylaştı. TÜRK-İŞ Yönetim Kurulu adına açıklama yapan Genel Başkan Ergün ATALAY, Covid-19 ile mücadelede yeni tedbirler alınması gerektiğini belirterek şu açıklamalarda bulundu:  Dünyanın büyük bir bölümüne yayılan yeni koronavirüsün (Covid-19) etkisi ve yaygınlığı artmaktadır. Ülkemizde de salgının olumsuz etkisinin azaltılması ve ortadan kaldırılması doğrultusunda bir dizi tedbir amaçlı karar alınmış ve uygulamaya konulmuştur. TÜRK-İŞ Yönetim Kurulu adına açıklama yapan Genel Başkan Ergün ATALAY, Covid-19 ile mücadelede yeni tedbirler alınması gerektiğini belirtmiş, “işten çıkarmalar yasaklanmalı, zorunlu mal ve hizmet üretimi dışında tüm işler en az 15 gün süreyle durdurulmalıdır” demiştir. Ortaya çıkacak gelir kaybının da karşılanması gerektiğinin belirtildiği açıklamada şu hususlara yer verilmiştir: “Ülkemizi ve bütün dünyayı tehdit eden Covid-19 salgınına karşı etkin bir mücadele için alınan önlemlere ek olarak çalışma hayatına ilişkin aşağıdaki tedbirlerin de hayata geçirilmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz. Çalışma hayatında alınacak bu tedbirler hem salgının yayılmasını engellemek hem de işçilerin ve tüm çalışanların sağlığını ve işini korumak açısından gereklidir.  Salgını önleme konusunda kamu otoritelerinin gerek sosyal yaşam için gerekse işyerlerindeki üretim süreçlerini kapsayan iş sağlığı ve güvenliği için aldığı ve alacağı tedbirleri hayati önemde görüyoruz. Ülkemizin en kısa sürede ve el birliği ile bu ağır felaketin üstesinden gelmesi dileğiyle aşağıdaki tedbirlerin alınmasını kamuoyuna ve yetkililere sunuyoruz: 1- Covid-19 salgını süresince işten çıkarmalar yasaklanmalıdır. Covid-19 salgınının yeni bir işsizlik dalgasına yol açmaması, işin ve işçinin gelir sürekliğinin sağlanması için Covid-19 ile mücadele döneminde işverenin iş sözleşmesini fesih imkânı askıya alınmalıdır. 2- Covid-19’a karşı mücadele kapsamında zorunlu ve acil mal ve hizmet üretimi hariç olmak üzere, en az 15 gün süreyle, bütün işlerin durdurulması işçilerin korunması ve salgının yayılma hızının önlenmesi için önem arz etmektedir. 3- İşten çıkarılmaların ve işlerin durdurulmasının yol açacağı gelir kaybına karşı İşsizlik Sigortası Fonu kaynakları hızla devreye sokulmalı, işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için işçi açısından gerekli olan koşullar kaldırılmalıdır. Küresel salgın nedeniyle iş ve gelir kaybına uğrayan bütün işçilere işveren, İşsizlik Sigortası Fonu ve devlet tarafından gelir desteği sağlanmalıdır. İşten çıkarılmaların izlenmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı nezdinde Üçlü Danışma Kurulu bileşimine uygun bir izleme ve denetim mekanizması kurulmalıdır.”  

Birleşik Metal İşçileri Sendikası, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 18 Mart 2020 tarihinde koronavirüs önlemleri olarak açıklanan ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ adı verilen ekonomik kararlarla ilgili bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “pakette açıklananların özetinin, sermaye için kullanılacak milyarlarca liralık destek, emekçilere dağıtılacak olanın ise ücretsiz kolonya” olduğu belirtilerek, “salgınla baş etmek için sermayeyi değil işçileri koruyacak tedbirlerin alınması” istenildi. ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ adı verilen ekonomik kararlarla ilgili olarak Birleşik Metal-İş Genel Yönetim Kurulunca yapılan basın açıklamasının tam metni şöyledir: İşçileri korumayan önlemler paketi koronavirüsle baş edemez Dün yapılan “Koronavirüsle Mücadele Eşgüdüm Toplantısı” ardından açıklanan yeni önlem paketi milyonlarca işçide büyük bir hayal kırıklığı ve endişe yarattı. “Ekonomik İstikrar Kalkanı” adı verilen bu paket, virüs tehdidinin başından itibaren konfederasyonumuz DİSK ile birlikte dile getirdiğimiz, özünde halk sağlığına ve işçilerin korunmasına yönelik tedbirleri içeren taleplerin pek çoğunu dikkate almamıştır. Pakette açıklananların özeti, sermaye için kullanılacak milyarlarca liralık destek, emekçilere dağıtılacak ücretsiz kolonyadır. Vergi indirimleri, KDV istisnaları, borç erteleme gibi tedbirler sermayeyi kayırmaktadır. Hayat pahalılığı altında geçim derdiyle boğuşurken salgın gündeminin içine düşen işçiler için borçların ertelenmesi, vergi muafiyeti, işsizlik sigortasından yararlanma koşullarının genişletilmesi gibi talepler dikkate alınmamıştır. Aksine işsizlik sigortasının amacı dışında kullanılması ile esnek çalışma modellerinin sonraki dönemde kalıcılaştırılması için fırsat yaratılmıştır. Ne yazık ki ekonomik krizdeki fırsatçılık insan hayatının söz konusu olduğu salgında da tekrarlanıyor. Oysa bugün ihtiyacımız olan, açık tehdit altında çalışan milyonlarca emekçinin hem sağlık hem ekonomik tedbirlerle korunmasıdır. Bunun için yapılacaklar bellidir: - İşçiler için işyerlerinin güvenliği sağlanmalıdır. İşyerlerinde alınan önlemler devlet tarafından sıkı bir şekilde denetlenmelidir. - İşçilerin iş güvencesi sağlanmalıdır. İşten çıkarmalar ve ücretsiz izinler yasaklanmalıdır. - İşçilerin gelir güvencesi sağlanmalıdır. Esnek çalışma biçimleri geçici olmalı ve gelir kaybına neden olmamalıdır. - İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları kolaylaştırılmalıdır. - 12 yaş altı çocuğu olan ve evde kalan çocuklarının bakım sorunu olan çalışanlara ücretli izin verilmelidir. - Risk grubundaki işçilere ücretli izin verilmelidir. Bu talepleri gündeme almayan yeni paket koronavirüse karşı milyonlarca emekçinin sağlığını riske atıyor. Oysa işçi sınıfını koruyacak önlemler halk sağlığının temelidir. Salgınla baş etmek için sermayeyi değil işçileri koruyacak tedbirler alınmalıdır. Birleşik Metal-İş Genel Yönetim Kurulu 19 Mart 2020

Hükümet yetkilileri ve sağlık otoriteleri bir yandan "evde kalın" çağrısı yaparken, evden çalışmaya ya da ücretli izne ayrılmasına izin verilmeyen milyonlar hala işe gitmek zorunda.  Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dün kamuoyuna açıkladığı "Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi" işverenlerin yüzünü güldürürken, işlerini kaybetme korkusuyla salgına yakalanma korkusu arasında tercih yapmaya zorlanan çok sayıda çalışan hala işe gitmek zorunda. Ücretli izin hakkının konuşulmaya dahi açılamadığı bu sürece biz de işçilerin gözünden bakmaya çalıştık. Cumhuriyet’ten Tuğba Özer’in haberine göre; koronavirüs salgını Türkiye'de ve dünyada can almaya devam ederken yeterli hijyen koşullarının sağlanmadığı işyerlerine gitmek zorunda olan 5 ayrı sektörde çalışan işçilerle yapılan görüşmede, çalışanlar arasında en çok zorlananların AVM, market, çağrı merkezi, kargo, turizm gibi hizmet sektörü yoğunluklu olduğu görülüyor. Erdoğan'ın ulusa seslenişinin hemen ardından konuşan bir market çalışanı, iş yerinin bu süreçte karını katladığını belirterek, "Devletimiz işçiyi değil işvereni düşünecek şekilde uygulamalar yapıyor” diyor. 'Evde kal' çağrıları yapılırken işe gitmek zorunda olanlar anlatıyor: ‘Çok fazla abartmayın’ İstanbul'da yaşayan 36 yaşındaki iş güvenliği Uzmanı Serkan işe gitmek zorunda olanlardan yalnızca biri. Salgın yayılmaya başladığında iş yeri tarafından kendilerine bir mail atılmış. Mailde "durumun çok abartıldığı ancak yine de dikkatli olunması gerektiği" belirtilmiş. Serkan "korona günlerinde" çalışma rutinini şöyle paylaşıyor: "Gün içerisinde bazen kısa süreli bazen gün boyu olmak üzere 2-3 firmayı ziyaret ettiğimiz oluyor. Toplu taşıma kullanıyoruz. Sabah çıkıyoruz, akşam eve gidiyoruz. Mesleki olarak da zaten bu süreçte çalıştığımız firmaları bilgilendirmek zorundayız. Rutin olarak yaptığımız çalışmaları evden de yapabiliriz. Ama işyerine ziyaret gerçekleşmediğinde şirket karşı taraftan para alamadığı için bize işyeri ziyaretini zorunlu tutuyor. Kendimi tehlike altında hissediyorum çünkü gün içerisinde çok fazla toplu taşıma kullanıyorum. Mağazalara ve AVM’lere gidiyorum iş nedeniyle ve enfekte olan birinin buralara gelme ihtimali yüksek. Sabit lokasyonumuz yok sürekli gezmek durumundayız. Eve geldikten sonra sürekli eşyalarımızı değiştirip ellerimizi yıkama operasyonu gerçekleştiriyoruz." ‘Çalışanlar değil müşteriler düşünülüyor’ 7 yıldır Bursa’daki bir alışveriş merkezinin içindeki giyim mağazasında çalışan Özgür ise, başta maske takmalarına dahi izin verilmediğini bunun işverenin insiyatifine bırakıldığını söylüyor. Özgür, hala çalışmaya devam eden AVM'lerdeki durumu şöyle özetliyor: "AVM’lerde hiçbir yerde maske takılmasına izin verilmediğini duyuyoruz. Bunun nedeninin de ‘müşteriler tedirgin olup gelmezler’ endişesi olduğunu düşünüyoruz. Yine çalışanlar değil müşteriler düşünülüyor. Dezenfektan gönderildiği söylendi ama elimize ulaşan hiçbir şey yok. Saat başı elimizi yıkama iznine çıkma da yeni geldi. Sakinlikten faydalanma adına yıllık izne çıkarılıyor çalışanlar. Eldiven takıyoruz ama müşterilerle yakın temastayız yine de. AVM’lere ara verilmesi gerektiğini düşünüyoruz en azından kontrol altına alınana kadar. Biz hepimiz panik içerisindeyiz." "Ben sadece sağlıklı bir yerde çalışmak istiyorum" Ankara'da, aralarında Türk Hava Yolları'nın da bulunduğu firmalara çağrı merkezi hizmeti sunan bir şirkette çalışan 30 yaşındaki Öykü* ise aynı işi evden yapabilme imkanları olduğu halde kendilerine bu imkanın sunulmadığını söylüyor. Koronavirüs salgının ortaya çıkmasının ardından iş yüklerinin arttığını söyleyen Öykü, şöyle devam ediyor: "Normalde de zaten çalışma şartlarımız çok kötü ve virüs nedeniyle herhangi bir önlem alınmadı. Çalıştığımız ortam çok pis ve havasız. Aldıkları tek önlem camları açmak. Aramızda 1 metre mesafe yok, ortak bilgisayarlarla çalışıyoruz. Bu işi evden de yapabiliriz. Benim ofise gitmemi gerektirecek bir durum yok aslında. Virüs gündemi nedeniyle çalışma süremiz arttı. Fazla mesaiye kalarak çalışıyoruz. Vardiyalı olduğumuz için gece de orada insanlar çalışıyor. Ben şu an raporluyum ve işe dönmeye korkuyorum. Benim beklediğim tek şey evden çalışabilmek. Annemin akciğerlerinde sorun var ve onun için korkuyorum en çok. Ücretli izne çıkmanın talep edilebileceği bir yer değil. Ben sadece sağlıklı bir yerde çalışmak istiyorum. Eğer orada çalışacaksam da en azından daha temiz olsun, 1 metre kuralına uyulsun, daha havadar bir yer olsun." "Kâr arttı ama işçiye fazla mesai ücreti bile yok" Üniversite mezunu olan 27 yaşındaki Nebil ise iş bulamayınca son çare olarak çalıştığı marketin kapısını çalmış. 1 yıldır burada çalışan Nebil, koronavirüs salgını nedeniyle iş yükünün de şirketin kârının da 3 katına çıktığını belirtiyor: "Bizim günlük ciromuz normalde 7.500 lira iken şu an 20 binler bandında. Mağazaya giren bir kişi bu süreçte sepetini doldurmadan çıkmıyor. Zaten şu an reyonların yarısı boş, yetiştiremiyoruz. Temizlik ürünleri bitmiş durumda, kolonya gelmiyor bile artık. Bizim için hiçbir koruyucu önlem alınmadı. Geçen günlerde mağazaya dezenfektan gönderildi biz de çalışanlar olarak bize gönderdiklerini sandık. Meğerse müşteriler için göndermişler. Bunu bile bize hak olarak görmüyorlar. Maske ve eldiven gönderilmedi. Bazen kendimiz alıyoruz ama fiyatları baya yüksek. Çalıştığım firmanın tüm mağazalarında çalışan yetersizliği var. Çok sayıda çalışan istifasını verdi ancak bu istifalar sürekli erteleniyor işveren tarafından. Biz koruyoruz çünkü mağazalarda herhangi bir dezenfeksiyon işlemi dahi yapılmadı. Bizim yönetimden beklentimiz en azından bizim sağlığımızı düşündüklerini göstermeleri. Bizi düşündüklerini bilmemiz lazım. Son 1.5 haftadır aşırı çalışıyoruz ve yaptığımız fazla mesainin hakkını alamıyoruz" "Beyaz yakalar evden çalışıyor, peki ya mavi yaka?" Gebze Organize Sanayi Bölgesi'ndeki 2 bin 600 işçinin çalıştığı Farplas Otomotiv'de çalışan 38 yaşındaki Hakan* ise fabrikada çalışan beyaz yakalıların evlerine götürüldüğünü ancak mavi yaka işçilerin hala çalıştırılmaya devam ettirildiklerini söylüyor. Hakan çalışanların virüs paniğinin yanı sıra işten çıkarılma korkusu yaşadıklarına da vurgu yapıyor. "Beyaz yakalılar evlerden çalışabiliyor, peki ya mavi yaka?" diye soran Hakan, "Biz çalışmaya razıyız ama önlem adı altında yaptıkları bizi zor durumda bırakıyor" diyerek şunları anlatıyor: "Yarından itibaren yemekhaneyi kapatacaklar bize makina başında sandviçler verip onları yemeye zorluyorlar. Buna itiraz ettiğimizde yukarıya ileteceğiz denildi. Soyunma odalarını da kapatacaklarmış. İş elbiselerimizi giyinerek gelmemiz ve gitmemiz isteniyor. Bu insanlar servislere biniyorlar topluca. Ücretsiz izne çıkma konusunda da yeterli bilgi vermiyorlar. Bu durum insanları çok rahatsız etti işten çıkarılmaktan korkuyorlar. İnsanların borcu var. Ücretli izin ihtimali hiç konuşulmadı bile. Bizi fabrikaya götürüp çalıştırmaya devam etmek istiyorlar." Hakan hijyen açısından bazı önlemlerin alındığını da aktarıyor, örneğin fabrikaya girerken ateşleri ölçülüyor ve dezenfektanlar yerleştirilmiş. İşçilerin çalışmaktan kaçınma hakkı var İşçiler için yakın bir tehlike olması nedeniyle koronavirüse karşı önlem alınmadığında işçilerin çalışmaktan kaçınma hakkı bulunuyor. İşçilerin karşılaştıkları veya karşılaşacakları ciddi ve yakın tehlikelerden dolayı 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun “Çalışmaktan Kaçınma Hakkı” başlıklı 13. maddesine göre; - Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. - Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır. - Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. - İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır. *Haberdeki bazı isimler, çalışanların işlerinden olmaları kaygısı nedeniyle değiştirilerek verilmiştir.