Alptekin Dursunoğlu’na göre, Trump yönetiminin adımları İran’da ‘ABD ile anlaşma yapılamaz’ diyen muhafazakarları haklı çıkarttı. Savaşı İsrail ve Suudilerin istediğini ancak sıcak çatışma çıkarsa bütün bölgeye yayılacağını belirten Dursunoğlu, “ABD İran’a karşı ancak nükleer silah kullanarak zafer kazanabilir” dedi.
ABD yönetimi İran’la nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilmesinin ardından art arda attığı adımlara askeri kıskacı eklerken, Trump yönetimi içerisindeki görüş ayrılıkları tartışma yaratıyor. Ekonomik açıdan zorda görünen İran yönetimi ise ABD’nin karşısında tavizsiz tutumunu devam ettiriyor.
ABD’nin İsrail ve Körfez monarşileri desteğinde olası İran saldırısı, bölgesel etkileri ve Türkiye’nin pozisyonunu Yakın Doğu Haber sitesinin kurucusu ve yazarı Alptekin Dursunoğlu ile konuştuk.
‘TRUMP’IN ANA HEDEFİ…’
ABD yönetimi Çin'in teknoloji devi Huawei ile adeta açık savaşa tutuştu. Sadece bir telefon markası olarak değil, telecom ve internet altyapısına dair faaliyetleriyle de öne çıkan ve dünyada 5G sistemine öncülük eden Huawei'in CEO'su Ren Zhengfei'nin şirketin CFO'su da olan kızı Meng Wangzhou, ABD'nin talebiyle Kanada'da gözaltına alındı. Amerikan yönetimi Çin Komünist Partisi'yle içiçeliği bilinen Huawei ve CFO'sunu siber casusluk, İran'a yönelik yaptırımları ihlal, para aklama gibi bir dizi suçla itham ediyor. Ancak ABD'li şirketlerin Amerikan istihbaratıyla bağlantıları ortaya saçılmışken, Pekin, Huawei'ye ‘adil olmayan ve etik dışı' davranıldığını söylüyor.
Prof. Dr. Hasan Ünal, İsrail’in Rusya Federasyonu’nun Il-20 uçağınrın düşürülmesine sebebiyet vermesinin ardından Moskova’nın Suriye’ye S-300 konuşlandırma kararının Tel Aviv’i zora sokabileceğini belirtti. Ünal’a göre, ABD Suriye’yi federalleştirerek Fırat’ın doğusunda PYD için ‘devletçik’ oluşturmanın peşinde.
Soçi'de Putin ve Erdoğan arasında gerçekleşen İdlib mutabakatı sonrası İsrail'in Suriye'deki tartışmalı hamlesiyle bir Rus uçağı düşürüldü. Rusya ise daha önce İsrail'in talebi üzerine sevkiyatı askıya alınan S-300 hava savunma sistemlerini iki hafta içinde Suriye'ye göndereceğini açıkladı.
İsrail'in Rus uçağını düşürmesinden sonra yaşanan gelişmeleri Maltepe Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden Prof. Dr. Hasan Ünal ile konuştuk.
‘S-300 KONUŞLANDIRMA KARARI ÖNEMLİ BİR ASKERİ AŞAMA'
Suriye ordusunun müttefiklerinin desteğiyle İdlib’deki El Kaide devletçiğinin üzerine yürümesinin eli kulağındayken Rusya sınırının hemen ötesindeki Donbass’ı sarsan suikast belki şoke edici ama şaşırtıcı değil. Donbass’taki iki halk cumhuriyetinden (Donetsk ve Lugansk/DNR-LNR) DNR’nin popüler ve tartışmasız genç lideri Aleksandr Vladimiroviç Zaharçenko geçen cuma düzenlenen bombalı suikastla öldürüldü.
***
Donbass turunda Lugansk Halk Cumhuriyeti ’ne (LNR) daha az vakit ayırabildim. Donetsk’in yanında 300 binlik nüfusuyla daha küçük olan Lugansk’ta yaz ayları ve tatil itibarıyla da yetkililerle bir türlü yolum kesişemedi.
Eski ismi ‘Voroşilovgrad’ olan kent, bölgenin ‘büyük ağabeyi’ olan Donetks’ten daha az yeşil. Dışbükey bir çanak misali, dış mahalleleri daha az katlı yine yeşillikler içinde binalardan oluşuyor. Lugansk Donetsk’e göre daha ‘Sovyetik’ ve ‘asık yüzlü’ bir şehir görünümünde desek yeridir. Yine daha güvenlikçi yapıda.
Ukrayna’nın başkenti Kiev ’de EvroMaydan adı verilen ‘renkli devrim’in ülkenin güneydoğusundaki Donbass’ta tetiklediği Anti-Meydan hareketiyle Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri (DNR-LNR) kurulmasının üzerinden dört sene geçti. Rusya ile Almanya ve Fransa’nın dahil olduğu Minsk süreci ve iki anlaşmaya rağmen çözüm yok. DNR başkenti Donetsk şehrinin banliyölerinin ötesi ‘ savaş alanı’. Kimi cepheler ‘Gri hat’ diye anılan ateşkes hattından merkeze 15-20 km uzakta. Kömür madenleri etrafında kümelenmiş dış mahalleler her an tetikte.
Ukrayna ve Donbass, Rusya Federasyonu için bir anlamda Suriye’nin kilidi. Eğer 2014 Kiev darbesi olmasaydı ve geri tepmeseydi Rusya’nın Eylül 2015’teki Suriye’ye müdahilliği bu denli kolay olmazdı. Rusya’nın artık ideolojik karşıtlığı yokken, bu gelişme Batı sınırında çemberi daraltan NATO karşısındaki jeostratejik başarısını getirdi. Donbass sorunu henüz çözülmemiş olsa da ‘direniş damarı’ Moskova’ya toparlanıp hamle yapma imkânı sundu. Karadeniz’den Akdeniz’e uzanan alan açıldı.
Baltıkların yüzü Batı’ya dönük küçük ülkesi Letonya’nın radikal milliyetçi hareketinden milletvekili Aleksandrs Kirsteins, kısa süre önce Rusya Federasyonu’nun parçalanması çağrısı yaptı. İddiası, Avrupa’da ancak bu şekilde barışçı bir hayatın garanti edilebileceği...
Doğrusu neoliberal sisteme entegre etmek üzere Sovyetler Birliği’nin küllerinden devşirilen bu mini mini etnikçi damarların işi kolay değil. Zira karşılarında ‘halkların kardeşliğine’ dayalı sistemin ürünü olan insanları, ‘Rusyalılık’ yahut ‘Novorossiya’ (Yeni Rusya) ara başlığı da açarak emperyal gelenekle bağlamış Moskova var. Son yıllarda ise bunun ana damarında Ukrayna’dan kopan Donbass yer alıyor.
Küreselleşmeci tasarımın Suriye hezimeti eşliğinde, Ortadoğu’da Rusya Federasyonu öncülüğünde barış alametlerinin belirdiği bir dönemde, yıllık iznimin bir kısmında soluğu Donbass’ta aldım. Donbass, aynı zamanda ABD ve AB’nin 2014’te büyük jeopolitik hataya düşerek giriştiği hamlenin durdurulmasıyla, Rusya’nın Ortadoğu’ya açılmasının yolunu açması açısından mühim.
Donbass’ın kalbi Donetsk ve Lugansk’ta Sovyetler Birliği’nin kendisi olmasa da yaşatılan mirasını görme, yerel yönetim, sıradan insanlar ve cephe hattında halk milisleriyle konuşma fırsatı buldum. Kiev’deki neoliberal Meydan darbesine karşı Batı medyasının görmediği anti-Meydan protestolarının izini sürdüm. Kiev’e karşı, sınıfsal karakteri itibarıyla emekçilerin desteklediği ‘yurtsever küçük burjuva devriminin’ vuku bulduğu anlaşılan bölgeden izlenimlerimi daha geniş yazacağım.
Bugünlük kısa bir özet sunalım...
***
Türk-Amerikan ilişkilerinde geçen sonbaharda Türk vatandaşlarına vizelerin askıya alınmasına varan kriz hali, ‘rölantide geçirilen’ bir kışın ardından yeniden ‘canlanıyor’. Odağında baskın seçimler ile Suriye politikaları var.
Önce beklendiği üzere, Washington ile AKP Ankarası’nın Suriye’nin Menbiç kentini paylaşmalarına dair uzlaşması geldi. Ardından bir senedir ABD Dışişleri’nde Suriye dosyasına bakan kariyer diplomatı David Satterfield’in Ankara’ya büyükelçi atandığı iddiaları ‘haberleştirildi’.
* * *
