çiftçi

"Bizi dinleyin. Üretmek istiyoruz" Tarım Kredi Kooperatifi ve özel bankalara borçlu çiftçiler 11 Ocak'ta Ankara'ya gelecek. Bankalar ve Tarım Kredi Kooperatifi’nden aldığı krediyi ödeyemeyen, girdi maliyetleri altında ezilen çiftçiler, 11 Ocak’ta Ankara’ya gelerek Tarım ve Orman Bakanlığı önünden iktidara seslenecek. Sivaslı çiftçi Şengül Yıldırım, "Ekemiyoruz, dikemiyoruz. 10 tane ineğim gitti. 8 ineğim kaldı. 8 inekle torunlarım var okuyor. Harçlık veremiyorum. Ekmek istiyoruz, biçmek istiyoruz. Gübre atamıyoruz ki ekim yapalım. İneklerimin haline bakın zayıf" dedi. Başer Yıldırım ise, "Babam kabak doğruyor hayvanlara. 500 lira buğday samanını sonbaharda bin liraya aldık. Şimdi 1,400 lira. Yemsiz yer mi bu hayvan? Ne yapayım alamadım. Bizi dinleyin. Feryat ediyoruz. Üretmek istiyoruz" dedi. Türkiye'nin dört bir yanından üreticiler sıkıntı ve taleplerini ANKA Haber Ajansı’na anlattı. Toplam borç 172 milyar lira Çiftçinin, Tarım Kredi Kooperatifi borçlarına 15 Nisan 2021’de yürürlüğe giren yasa ile belli koşullara bağlı olarak yapılandırma olanağı getirilmişti. Tarım Kredi Kooperatifleri'ne, üç yıl içinde geri ödemeli yapılandırmaya; yüzde 30 peşinat ödeme koşulu ile başvurabilmesi sağlandı. Ancak, faiz oranları yüzde 12-18 olarak belirlendi. Çiftçilerin bankalara ve Tarım Kredi Kooperatifi’ne olan borcu 172 milyar liraya çıktı. Gübre fiyatları yüzde 500 arttı. Yemin çuvalına 20-25 lira arasında zam geldi. Girdiler karşısında üreticinin kazancı giderek azaldı. Bu nedenle tarlalar gübresiz ekilirken, hayvanlar kesime gönderildi. Üreticiler teker teker üretimden çekiliyor. Türkiye’nin dört bir yanından üreticiler 11 Ocak’ta Ankara’ya gelerek Tarım ve Orman Bakanlığı önünden açıklama yapacak. "Yem alamadık, hayvanlara kabak doğruyoruz" Sivas’ın Suşehri ilçesi Gökçekent köyünden Başer Yıldırım borçlarını ödeyemediklerini 1 yıldır Ankara’ya gelerek yetkililere seslerini duyurmaya çalıştıklarını belirtti. Yıldırım tonu 800 TL’ye küspe, 1,000 TL’ye saman aldığını. kalitesiz yem kullanmak zorunda kaldıkları için hayvanlara kabak doğradığını söyledi. Başer Yıldırım, “Bizi dinleyin. Yedi defa geldik Ankara’ya biz. Feryat ediyoruz. Üretmek istiyoruz. Biz suçlu değil, borçluyuz. Babam kabak doğruyor hayvanlara. Ne yapalım, üretmeyelim mi? 500 lira buğday samanını sonbaharda bin liraya aldık. Şimdi 1,400 lira. Yemsiz yer mi bu hayvan? Ne yapayım alamadım" diyerek isyan etti. Sivaslı çiftçi: "İneklerimin haline bakın zayıf, yem veremiyorum ki süt sağayım" Hayvancılık yapan Şengül Yıldırım ise yem alamadığı için ineklerinin zayıflayarak kemiklerinin göründüğünü göstererek şöyle konuşuyor: “Ekim zamanı taban gübresi atamadık. İneklerim kesime gidiyor. Yem pahalı olmasından inekleri kesime gönderiyoruz. Sayın yetkililerim ineklerimi sağamıyorum. Yem yok ki vereyim. Hep kesime yolluyorum. İki tane evladım var. Çiftçilik yapıyorum. Ekemiyoruz, dikemiyoruz. Mazot pahalı. Lütfen bize yardım edin de biz de size yardım edelim. 10 tane ineğim gitti. 8 ineğim kaldı. 8 inekle torunlarım var okuyor. Harçlık veremiyorum. Ekmek istiyoruz, biçmek istiyoruz. Gübre atamıyoruz ki ekim yapalım. İneklerimin haline bakın zayıf. Yem veremiyorum ki süt sağayım. Yemleri ucuzlatın. Ahır yaptım bomboş” Kilisli çiftçi: "Tarım bakanım ‘gübreye takılmayın’ dedi, biz de takılmadık. Artık gübresiz ekim yapıyoruz" Kilisli çiftçi Erkan Özmaya ise pahalı olduğundan dolayı, sertifikalı tohum alamadığını, tarlalarını gübresiz ektiğini söyledi. Özmaya, “Sayın Tarım Bakanım ‘Gübreye takılmayın’ dediniz biz de takılmadık. Artık gübresiz ekim yapıyoruz. Sizden gelecek hayır Allahtan gelsin. 11 Ocak’ta Ankara’da Tarım Bakanlığı önünden basın açıklaması yapacağız” dedi. İzmirli çiftçi: "Traktörü bin liralık mazotla çalıştırabiliyoruz" İzmir'in Kiraz ilçesinden çiftçi Mehmet Kani de, “Artık tarım ve hayvancılık yapılamaz duruma geldi. Atatürk’ün bir avuç bozuk parayla aldım dediği traktörlerin içerisine bin lira koyup mazot alabiliyoruz artık. Sesimizi duyurmak için herkesi Tarım Bakanlığı önünde bekliyoruz” diye konuştu. Denizlili çiftçi: "Yüzde 5 faizli yapılandırma istiyoruz" Tarım Kredi Kooperatifi’ne borcu olan Denizlili çiftçi Mehmet Ali Görel, “Tarım Kredi mağdurları olarak tarım bakanlığı önünde hakkımızı arayacağız. Yüzde 5 faizli yapılandırma istiyoruz. Türk çiftçisi olarak can suyu istiyoruz” diyerek seslerini duyurmak için 11 Ocak’ta Tarım ve Orman Bakanlığı önünde olacaklarını söyledi.  

Gübre fiyatlarına arka arkaya zam gelmeye devam ederken, Tarım Kredi Kooperatifleri, dolar kurunda pek bir değişiklik olmamasına rağmen bir hafta içinde gübre fiyatlarına ikinci bir zam daha yaptı. Gübre fiyatlarına gelen zamların arkası kesilmezken, Tarım Kredi Kooperatifleri üre gübresine bir hafta içinde ikinci bir zam daha yaptı. Tarım Kredi Kooperatiflerinde 30 Kasım'da 10800 TL/Ton'dan satılan üre gübresi, bir hafta içinde yapılan iki zamla birlikte 14800 TL/Ton'a çıktı. Dolar kuru pek değişmedi ama Tarım Kredi Kooperatifleri 1 Aralık’ta üre gübresine tonda 3 bin lira birden zam yaparak 10800 TL/Ton’dan 13800 TL/Ton’a çıkarırken, bir hafta aradan sonra dün üre gübresine tonda 950 TL yeni bir zam daha yaptı. Son bir hafta içinde dolar kurunda pek bir değişiklik olmadan 13.5 TL seviyesinde bulunurken, üre gübresine tonda 950 TL yeni bir zam daha yapılması şaşkınlıkla karşılandı. Çiftçi kuruluşu Tarım Kredi Kooperatifleri, yaptığı yeni zamla birlikte üre gübresinin taban fiyatı 13300 TL/Ton’dan 14100 TL/Ton’a, tavan fiyatı ise 13884 TL/Ton’dan 14832 TL/Ton’a çıkarıldı. 8 Aralık 2021 üre gübre fiyatı 1 Aralık 2021 üre gübre fiyatı Kaynak: Tarımdanhaber  

Dolardaki artışla tarımdaki girdi maliyetleri katlanıyor. Bir ay önce 4.45 TL olan 1 kilogram buğdayın üretim maliyeti 5.8 TL’ye çıktı. Ziraat mühendisi Faik Toy, “Bu maliyetlerle gelecek yıl 5-6 TL’nin altına ekmek üretmek mümkün olmayacak” dedi. Tarımsal üretimde birinci sırada yer alan gübredeki artışın yüzde 600-700’lere ulaştığını belirten Toy, bu nedenle de önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarında “fahiş” artış olacağını kaydetti. Toy, şuna vurgu yaptı: “Tohum bu zamla toprağa ekildi. Ürün gelecek yıl çıkacak. Bu kadar yüksek girdi maliyetiyle çıkacak ürünlerin fiyatlarının ucuz olmasını beklemenin akıl ve mantıkta yeri yoktur. Gıda fiyatlarının düşmesinde samimiysek önce maliyetlerden başlamamız lazım. Üretim maliyetleri düşürülmeden halkın temel gıdası ekmeğin fiyatı düşürülemez. Fiyatlar biraz daha yükselirse buğdayın maliyeti 6 TL’nin üzerine çıkacak.” ‘Çiftçinin malı kelepir olur’ Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre, 62 ilde kuraklık olduğunu, 5-6 milyon ton rekolte kaybı yaşanacağını söyleyen Toy, buna karşın Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜİK ve TMO ve sanayicinin ağız birliği yapmışçasına rekolte kaybını 1 milyon ton olarak duyurduğuna, bu nedenle buğday ve arpa fiyatlarının düşük açıklandığına işaret etti. Çiftçinin yüzde 70’inin zararına buğdayını satmak zorunda kaldığını kaydeden Toy, “Düşük fiyat açıklarsanız çiftçinin malı kelepir hale gelir. Sanayicinin ve tüccarın eline düşer” dedi. Toy ayrıca, açıklanan fiyatın çok üstünde bir rakamla buğday ithal edildiğini de ifade etti.  

Gübre fiyatlarına 16 ayda 35 kez zam geldi Gübre son 16 ayda 35 kez zam gören gübre fiyatları gıdada gelecek yeni fahiş zamların habercisi. Üre gübrenin fiyatına sadece Cuma günü 600 ile 1000 lira arasında zam geldi. Çiftçiler ya ekim yapmayacak ya da az gübre kullanacak. Çiftçiler “Herkes kan ağlıyor. Çiftçi bu yıl domates, biber, kavun karpuz gibi ürünlerden uzak duracak. Bu nedenle üretim yarı yarıya düşer. Bu da fiyatlara yansır” diyor. Geçen yıl haziran ayında tonu bin 800 lira olan üre gübrenin peşin fiyatı 19 Ekim Cuma günü 11 bin 700 TL'ye çıktı. DAP gübre geçen yıl haziranda 2 bin 250 liradan satılırken, bugün 9 bin 750; 20.20 kimyevi gübre ise bin 680 liradan 7 bin 250'e yükseldi. TÜİK verilerine göre bile gübre fiyatlarında yüzde 71 artış yaşandı. Hükümetin çiftçiyi üvey evlat gibi gördüğünü söyleyen üreticiler, “Böyle giderse herkes çiftçiliği bırakacak” dedi. 'Fabrikaları özelleştirirseniz' Bir gübre firmasının Türkiye satış sorumlusu Mahmut Keleş, gübre fiyatlarındaki artışın dolardaki artış ve uluslararası piyasalardaki gübre sıkıntısından kaynaklandığını söyledi. Keleş, “Üreticinin kullandığı hammaddenin yüzde 85'i ithal ediliyor. Yılda 5.5 milyon ton katı gübre kullanımı var. Bunun için 1.5 ile 2 milyar dolar ithalat yapılıyor. Kendi fabrikalarınızı özelleştirip, kapatıp yurt dışından medet umarsanız kartellerin eline düşersiniz” dedi.  

Temel gıda maddeleri zam dalgasında başı çekecek Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkan Hüseyin Demirtaş: "Çiftçinin toplam borcu 210 milyar TL’ye ulaştı. Halen 100 binin üzerinde çiftçi, bankalara olan borcu nedeniyle haciz işlemi ya da tehdidi altında bulunmakta. 2021’de mazota gelen zam, çiftçinin bütçesinden 6 milyar TL’den fazlasını götürdü." TZD Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, ekim ayında tavuk eti fiyatının yüzde 64, ayçiçeği yağının yüzde 60.8, margarinin yüzde 53.8, mercimeğin yüzde 41.8, süt ve yoğurdun yüzde 35, nohudun yüzde 34.4, ekmeğin yüzde 26.4 zamlandığını vurgulayarak “Bu tablo, önümüzdeki dönemde de gıda ve tarım ürünlerinin bu oranda zamlanacağını göstermekte” dedi. Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'ın haberine göre, ithal ürünle rekabet edemeyen üreticilerin üretimden çekilmesinin hızlandığını, tarımsal nüfusun yüzde 7’ye kadar düştüğüne dikkat çeken Demirtaş, çiftçinin sorunları ve gıda fiyatlarındaki fahiş zamları değerlendirdi: - Özellikle gıda enflasyonunda ciddi bir artış söz konusu. Siz önümüzdeki günlerde hangi ürünlerde zam dalgası bekliyorsunuz? Ülkemizde genel enflasyonun itici gücü “gıda enflasyonu”dur. Enflasyonun geleceğini tahmin etmek için en sağlam yöntem ise ÜFE oranına (Üretici Fiyatları Endeksi) bakmaktır. Çünkü fiyatlar üretim bazında artıyorsa, bu artış kısa bir süre sonra tüketicilere de yansıyacaktır. TÜİK’in açıklamasına göre ekim ayında TÜFE yüzde 2.39, Yİ-ÜFE yüzde 5.24 oranında artmış; yurtiçi ÜFE, Aralık 2020’ye göre yüzde 37.34, geçen yılın ekim ayına kıyasla yüzde 46.31 artış göstermiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla ÜFE’deki 12 aylık ortalama artış yüzde 36.2 olmuştur. Aynı dönemde tavuk eti yüzde 64, dana eti yüzde 23, ayçiçeği yağı yüzde 60.8, margarin yüzde 53.8, yumurta yüzde 49.3, mercimek yüzde 41.8, zeytinyağı yüzde 39.4, süt ve yoğurt yüzde 35, nohut yüzde 34.4, ekmek yüzde 26.4 oranında artmıştır. Bu tablo, önümüzdeki dönemde de gıda ve tarım ürünlerinin aşağı yukarı bu oranda bir artış olacağını göstermekte. Bu yıl özellikle hububat, bakliyat ve yağlık bitkiler alanında kuraklığa bağlı rekolte düşüşlerinin yanı sıra hayvancılık ve süt üretiminde yaşanan sorunlar göz önüne alındığında et, süt, ekmek, makarna, bitkisel yağ gibi temel gıda maddelerinin zam dalgasında başı çekeceklerini söyleyebiliriz. Gübre fiyatları yüzde 150 arttı - Son yıllarda tarımın temel girdisi olan gübre, mazot gibi ürünlere fahiş zamlar geldi. Çiftçinin yükü ne kadar arttı? TÜİK rakamlarına göre 2021’de en fazla artış yüzde 41.78 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda görüldü. 2020-2021 yılları arasında amonyum sülfat gübresinde yüzde 125, amonyum nitratta yüzde 90, ÜRE ve DAP’de yüzde 119.60, 20.20.0 gübresinde yüzde 141 oldu. Bu rakamlar, son dönemde gelen yeni zamlarla oran olarak daha da artmış, örneğin ÜRE gübresinde yüzde 160’a çıkmıştır. Piyasada 4 bin 800 TL olan ÜRE gübresi zamlı tarifeyle birlikte 5 bin 300 ila 5 bin 500 TL’den satılmıştır. DAP gübre fiyatı da tonda ortalama 150 TL artış göstermiştir; genelde ise oran gübrede artış oranı yüzde 150’ye ulaşmıştır. Bunun yanı sıra özellikle ÜRE gübresine ulaşmakta sıkıntı yaşanmıştır. Gübre fiyatlarındaki bu artış karşısında buğday ve bazı hububat ürünleri için verilen gübre desteğinin 2021 yılı için dekar başına 16 TL’den 20 TL’ye çıkarılması, 2022 yılı için bu rakamın 32 TL olarak belirlenmesi fazla bir anlam taşımamaktadır. Çünkü bu arada bir dekar buğday için kuru tarımda gübre maliyeti 500 TL’ye, sulu tarımda ise 800 TL’ye çıktı. Mazot fiyatı ise aynı dönemde yüzde 23.5 zamlanarak 6.60’tan 8.16 TL’ye çıktı. Yeni zamlar tüketiciye doğrudan yansıtılacaktır. Bu artışlar çiftçinin kullandığı elektrik, su, ilaç gibi girdiler açısından da geçerlidir. Bu zaman diliminde çiftçinin gelirinin artmak yerine azaldığı düşünüldüğünde girdi fiyatlarındaki artışın, çiftçinin yükünü ne kadar artırdığı görülebilir. Çiftçinin 6 milyar lirası uçtu - İktidarın tarım sektöründeki desteklerini yeterli buluyor musunuz? Desteklemede asıl sorun, Tarım Yasası’nın öngördüğü asgari miktar olan GSMH’nin yüzde biri oranında desteğin bu kanunun çıktığı 2006 yılından bu yana verilmemiş olmasıdır. Örneğin, 2021 yılı bütçesinden ayrılması gereken miktar Tarım Yasası uyarınca 43 milyar TL civarında olması gerekirdi. Ancak böyle olmamış; tarım destekleri, 2020’de olduğu gibi 2021’de de 22 milyar lira olarak belirlenmiştir. 2022 yılı merkezi yönetim bütçesinde ise tarımsal destekleme ödemeleri için 25 milyar 834 milyon lira ayrılmıştır. Bu rakam, yasaya göre verilmesi zorunlu asgari miktarın yarısından daha azdır. 2020’den bu yana tarımsal desteklemelerde 3 milyar lira artış olmuş, ancak salt 2021 yılında mazota gelen zam, çiftçinin bütçesinden 6 milyar TL’den fazlasını götürmüştür. Genel bütçeyi artırmadan destekleme içinde kaynakları bir üründen diğerine ya da bir girdiden diğerine aktararak sorunu çözmek mümkün değildir. 100 bin çiftçiye haciz tehdidi - Çiftçinin borçluluk seviyesi ne durumda? 2021 yılı itibarıyla çiftçilerin bankalara olan toplam borcu 150 milyar TL civarındadır. Tarım Kredi Kooperatifleri Birliği’ne olan borcu da 10 milyar lirayı aşmıştır. Bankalara ve Tarım Kredi’ye olan borcun yanı sıra çiftçilerin girdi temini nedeniyle piyasaya olan borçları da 50 milyar TL olarak tahmin edilmektedir. Sonuçta çiftçinin toplam borcu 210 milyar TL’ye ulaştı. - İcralık olan çiftçi sayısı belli mi? Covid-19 krizi nedeniyle planlanan ekonomik destek programlarında çiftçiye hiçbir destek verilmediği gibi, genel borç yapılandırmasından da tarımsal üreticiler birey bazında yararlandırılmamıştır. Dahası, 2020’den itibaren bu borçlardan dolayı haciz işlemleri hızlandırılmıştır. Halen 100 binin üzerinde çiftçi, bankalara olan borcu nedeniyle haciz işlemi ya da tehdidi altında bulunmaktadır. Bu konuda kesin bir rakam verilememektedir. Bu duruma bir çare bulunmazsa sorunun, gelecek yıl üretim üzerinde olumsuz etkiler yaratabilecek boyutlar alacağı açıktır. - Çiftçinin tekrar tarıma dönmesi için hangi adımlar atılmalı? En başta Tarım Yasası’nın öngördüğü miktarda destek verilmesi, borç sorununa acil bir çözüm bulunması şart. Küçük üreticilerin ellerindeki kaynağı verimli bir şekilde kullanabilmelerini sağlayacak üretim kooperatiflerinin geliştirilmesi, kooperatiflerin tarımsal sanayi ve pazarlama alanına girmelerinin teşvik edilmesi ve en önemlisi tarımsal üretimin canlandırılmasını sağlayacak genel bir üretim planı hazırlanması gerekmektedir. Rekolte kaybı büyük - Bu yıl özellikle kuraklık nedeniyle ciddi bir rekolte kaybı sözkonusu olmuştu. Hangi ürünlerde ciddi kayıp söz konusu? TÜİK verilerine göre 2021’de tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde bir önceki yıla göre yüzde 4.7 azalma görüldü. Tahıl ürünleri üretim miktarlarının bir önceki yıla göre yüzde 5.5 azalarak yaklaşık 35.1 milyon ton olacağı; aynı dönemde buğday üretiminin yüzde 7.3 azalarak 19 milyon ton, arpa üretiminin yüzde 6 azalarak 7.8 milyon ton, nohut yüzde 12.7 azalarak 550 bin ton olacağı belirlenmiştir. Ancak alandan aldığımız bilgiler rekoltelerdeki düşüşün bu rakamların çok üzerinde olduğu yönündedir. Örneğin buğdaydaki rekolte 17 milyon ton, arpa rekoltesi ise 6 milyon ton olarak tahmin edilmektedir. Baklagillerde de gerçek düşme oranı resmi rakamların çok daha üzerindedir.